Rozliczenia polskich podatników z podmiotami z tzw. rajów podatkowych stają się coraz bardziej intensywnie badane przez organy podatkowe, co stawia przed przedsiębiorcami znaczne wyzwania w zakresie cen transferowych. W konsekwencji specjalną grupą podmiotów podlegających obowiązkom z zakresu cen transferowych stanowią podatnicy przeprowadzający transakcje z podmiotami mającymi miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju, gdzie stosowana jest szkodliwa konkurencja podatkowa. Na gruncie polskiego i międzynarodowego prawa podatkowego termin „raj podatkowy” nie został jednoznacznie zdefiniowany. Mianem tym określa się jednak terytoria lub kraje, które w ramach swojej polityki podatkowej stosują niskie stawki podatkowe lub nawet oferują całkowite zwolnienie z podatku dochodowego. Oferowanie preferencyjnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej oraz możliwość lokowania majątku wraz z swobodnym przepływem kapitału skłaniają podatników do wykorzystywania mechanizmów występujących w tych jurysdykcjach podatkowych, co prowadzi do wzmacniania konkurencji między nimi. Tego rodzaju terytoria umożliwiają opracowanie strategii podatkowych mających na celu ostateczne obniżenie wysokości zobowiązań podatkowych. Lista krajów, które w Polsce uznawane są za kraje i terytoria stosujące szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatków dochodowych określają Rozporządzenia Ministra Finansów1
Nie musi istnieć powiązanie
Na wstępie należy zaznaczyć, że pomiędzy podatnikiem a podmiotem z tzw. raju podatkowego niekoniecznie musi istnieć określone powiązanie, które zostałoby zakwalifikowane zgodnie z jedną z kategorii wymienionych w art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ani też w art. 23m ust. 1 pkt 5 w związku z pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dla powstania obowiązku dokumentacyjnego w zakresie cen transferowych wystarczy spełnienie dwóch warunków:
- Podmiot z którym przeprowadzana jest transakcja, ma siedzibę lub zarząd w kraju uwzględnionym przez Rozporządzenie
- Wartość transakcji przekracza ustaloną w przepisach kwotę: 2 500 000 PLN netto w przypadku transakcji finansowej, 500 000 PLN netto w przypadku transakcji innej.
Obowiązki w przypadku transakcji rajowych
Kiedy wartość transakcji przekroczy ustalone progi, obowiązki dokumentacyjne stają się podobne do tych dotyczących transakcji kontrolowanych. Oznacza to, że konieczne jest przygotowanie lokalnej dokumentacji cen transferowych. Ponadto, podatnik zobowiązany jest do sporządzenia informacji o cenach transferowych (TPR) wraz z oświadczeniem o stosowaniu cen rynkowych. Informacja o cenach transferowych to dokument zawierający informacje o transakcjach między podmiotami powiązanymi, ich wartościach oraz zastosowanych cenach transferowych. Oświadczenie o stosowaniu cen rynkowych jest natomiast potwierdzeniem przez podatnika, że zastosowane ceny transferowe są zgodne z zasadą cen rynkowych.
Te dokumenty mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia zgodności z przepisami dotyczącymi cen transferowych oraz minimalizacji ryzyka sporów podatkowych z organami podatkowymi. Dlatego też podatnicy zobowiązani są do starannego i kompleksowego przygotowania wymaganych dokumentów.
Dokumentacja ale nieszablonowa
Obowiązkowym jest przygotowanie dokumentacji cen transferowych, z uwzględnieniem dodatkowych elementów, jakie musi zawierać dokumentacja dla transakcji realizowanych z rajami podatkowymi, jest to m.in. uzasadnienie gospodarcze takiej transakcji, w szczególności opis spodziewanych korzyści ekonomicznych, w tym podatkowych
Każdy podatnik, który realizował transakcję kontrolowaną lub niekontrolowaną z podmiotem z raju podatkowego w danym roku obrotowym, po przekroczeniu progów dokumentacyjnych jest w obowiązku posiadania dokumentacji cen transferowych. Dla transakcji innych niż transakcje kontrolowane lokalna dokumentacja cen transferowych może nie zawierać analizy porównawczej lub analizy zgodności. Należy jednak podkreślić, że powyższe zwolnienia nie oznaczają, iż organy podatkowe są pozbawione prawa do weryfikacji rynkowego charakteru transakcji .
Jednym z zadań w obszarze cen transferowych jest złożenie oświadczenia w ramach informacji TPR, potwierdzającego sporządzenie dokumentacji cen transferowych i charakteru rynkowego transakcji. Członkowie zarządu są odpowiedzialni za podpisanie i złożenie tego oświadczenia. Niezłożenie oświadczenia lub zawarcie w nim fałszywych informacji, na przykład dotyczących stosowania nierynkowych cen transferowych, skutkuje nałożeniem kar finansowych zgodnych z przepisami Kodeksu Karnego Skarbowego. Złożenie oświadczenia to nie tylko formalny obowiązek raportowy, ale również konieczność potwierdzenia, że stosowane ceny transferowe są uzasadnione w porównaniu do cen obowiązujących pomiędzy niepowiązanymi podmiotami. W związku z tym, podmioty mogą być zmuszone do przygotowania analizy porównawczej, nawet jeśli istnieje możliwość zwolnienia z tego obowiązku.
