Staniek&Partners – Law for Industry

faq

Dysponujemy praktyczną wiedzą w zakresie prawa ochrony środowiska

Ochrona środowiska

BDO to baza danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami. Rejestracja do BDO umożliwia gromadzenie danych związanych z gospodarką odpadami oraz spełnienie przez przedsiębiorców dodatkowych obowiązków – rejestrowych, ewidencyjnych i sprawozdawczych.

Dopilnowanie obowiązków związanych z rejestracją, ewidencją, czy sprawozdawczością w BDO jest o tyle istotne, że w razie zaniedbania, na podatników będą nakładane sankcje w postaci kary grzywny lub aresztu, a także administracyjnej kary pieniężnej w wysokości od 500 zł do 1 mln zł. Co więcej, trzeba się też liczyć, że w razie niestosowania przepisów, odpady nie będą odbierane, a sami podatnicy nie będą mogli wystawić elektronicznej karty odbioru odpadów.

Warto więc pamiętać, że obowiązkowi wpisu do rejestru podlegają zwłaszcza przedsiębiorcy, którzy:

  • wytwarzają odpady oraz prowadzą ewidencję tych odpadów,
  • wprowadzają na terytorium kraju produkty w opakowaniach, opony, oleje smarowe, pojazdy, baterie lub akumulatory, sprzęt elektryczny i elektroniczny,
  • produkują lub importują opakowania albo kupują je w ramach transakcji wewnątrzwspólnotowych (od przedsiębiorstw unijnych).

Szczegółowy katalog podmiotów, które zobowiązane są do złożenia wniosku o wpis do rejestru BDO znajduje się w art. 50 ust. 1 ustawy o odpadach. Zgodnie z tym przepisem, kluczowe dla wyznaczenia granic dla podmiotów podlegających obowiązkowi wpisu do rejestru jest obszar i zakres prowadzonej przez nich działalności.

Warto przy tym pamiętać, że jeżeli przedsiębiorca uzyskał:

  • pozwolenie zintegrowane,
  • pozwolenie na wytwarzanie odpadów,
  • zezwolenie na zbieranie odpadów lub zezwolenie na przetwarzanie odpadów,
  • decyzję zatwierdzającą program gospodarowania odpadami wydobywczymi lub zezwolenie na prowadzenie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych,
  • koncesję na podziemne składowanie odpadów,
  • wpis do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości

nie musi składać wniosku o wpis do rejestru BDO, z uwagi na to, że Marszałek Województwa dokonuje takiego wpisu z urzędu.

Obowiązek rejestracji BDO nie dotyczy każdego. Ustawa o odpadach przewiduje w tym zakresie pewne wyjątki i wskazuje podmioty, które mogą skorzystać ze zwolnienia w zakresie rejestracji i prowadzenia ewidencji.

Wpisowi do rejestru BDO nie podlega bowiem:

  • osoba fizyczna oraz jednostka organizacyjna niebędąca przedsiębiorcą, która wykorzystuje odpady na potrzeby własne;
  • podmiot władający ziemią, na której są stosowane komunalne osady ściekowe do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu lub uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia i do produkcji pasz, który został zwolniony z obowiązku uzyskania zezwolenia na przetwarzanie odpadów;
  • podmiot, który prowadzi nieprofesjonalną działalność w zakresie zbierania odpadów opakowaniowych i odpadów  w postaci zużytych artykułów konsumpcyjnych, takich jak np. leki i opakowania po nich;
  • transportujący wytworzone przez siebie odpady;
  • rolnik, będący wytwórcą odpadów, gospodarujący na powierzchni użytków rolnych poniżej 75 ha;
  • osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą lub przedsiębiorcy, którzy w ramach prowadzonej działalności wytwarzają jedynie odpady o składzie i charakterze odpadów komunalnych i objęci są systemem odbioru odpadów komunalnych (np. drobne usługi, działalność administracyjno-biurowa, kancelarie prawne i biura rachunkowe);
  • firmy, które podpiszą umowę na świadczenie usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw. W takim przypadku wytwórcą odpadów będzie podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej. Ze zwolnienia przedmiotowego mogą natomiast skorzystać podmioty w przypadku niektórych rodzajów odpadów jeżeli nie przekroczą one określonej ilości. Wykaz tych odpadów wraz z określeniem wagi znajduje się w załączniku do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 12 grudnia 2014 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów.
Zasadniczo, co warto podkreślić, każdy posiadacz odpadów jest obowiązany do prowadzenia na bieżąco ilościowej i jakościowej ewidencji odpadów, zgodnie z katalogiem odpadów określonym w przepisach, zgodnie z art. 66 ustawy o odpadach. Oprócz posiadacza odpadów, ewidencję musi prowadzić także sprzedawca odpadów, jak i pośrednik w obrocie odpadami, który nie jest ich posiadaczem w odniesieniu do odpadów niebezpiecznych. Z obowiązku prowadzenia ewidencji, zgodnie z ustawą o odpadach zostali jednak wyłączeni:
  • wytwórcy
    • odpadów komunalnych,
    • odpadów w postaci pojazdów wycofanych z eksploatacji, pod warunkiem, że pojazdy te zostały przekazane do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów,
    • będących rolnikami gospodarującymi na powierzchni użytków rolnych poniżej 75 ha, o ile nie podlegają wpisowi do rejestru z urzędu;
  • osoby fizyczne i jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami, które wykorzystują odpady na potrzeby własne;
  • podmioty, które prowadzą nieprofesjonalną działalność w zakresie zbierania odpadów opakowaniowych i odpadów  w postaci zużytych artykułów konsumpcyjnych;
  • a także konkretne rodzaje odpadów lub ich ilości, które zostały wymienione w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 12 grudnia 2014 r.

Pozwolenie zintegrowane jest wymagane dla prowadzenia instalacji, których działanie, z uwagi na rodzaj, czy rozmiar działalności gospodarczej, może powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości, zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, z wyłączeniem takich instalacji lub ich części, które stosowane są wyłącznie do badania, rozwoju lub testowania nowych produktów lub procesów technologicznych. Minister Środowiska w rozporządzeniu w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości wskazuje wykaz takich instalacji.

Przykładowo, uzyskania pozwolenia zintegrowanego, wymagać będą instalacje:

  • do wytwarzania energii i paliw;
  • produkcji i obróbki metali;
  • w przemyśle mineralnym, związana z przetwarzaniem surowców skalnych;
  • w przemyśle chemicznym, używana przykładowo do produkcji nawozów, środków ochrony roślin, tworzyw sztucznych, barwników;
  • w gospodarce odpadami, służąca do odzysku, unieszkodliwiania, składowania czy magazynowania odpadów;
  • do produkcji papieru, płyt wiórowych, pilśniowych, czy OSB;
  • w ubojniach zwierząt, mleczarniach, rzeźniach;
  • do chowu lub hodowli drobiu lub świń.

Pozwolenie zintegrowane jest wymagane zarówno w razie rozpoczęcia eksploatacji instalacji wymagającej pozwolenia, jak i w przypadku istotnej zmiany przedmiotowej instalacji.

Warto zaznaczyć, że w razie uzyskania pozwolenia zintegrowanego, nie ma już potrzeby ubiegania się dodatkowo o pozwolenia na wprowadzenie gazów lub pyłów do powietrza, na wytwarzanie odpadów, pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzenie ścieków do wód lub ziemi, czy pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód.

Odpowiedź na pytanie dotyczące kiedy należy uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach znajduje się w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. To właśnie przedmiotowe rozporządzenie wprost wymienia konkretne rodzaje przedsięwzięć, które albo zawsze znacząco mogą oddziaływać na środowisko, jak i takie, które potencjalnie mogą na nie oddziaływać oraz przypadki, w których zmiany dokonywane w obiektach są kwalifikowane jako takie przedsięwzięcia.

Zatem, jeżeli w wyżej powołanym rozporządzeniu, została wymieniona planowana inwestycja to należy złożyć wniosek o uzyskanie decyzji środowiskowej. Po szczegółowym rozpatrzeniu wniosku, urząd zadecyduje o wydaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Zgodnie z art. 75 ustawy o odpadach, jesteś zobowiązany do złożenia sprawozdania, jeżeli: 

  • jesteś wytwórcą, czyli: 
  • Twoja działalność lub zamieszkiwanie powoduje powstawanie odpadów – jesteś tak zwanym pierwotnym wytwórcą odpadów, 
  • przeprowadzasz wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów – jesteś wtórnym wytwórcą odpadów, 
  • świadczysz usługi w zakresie budowy, rozbiórki, remontu, obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i naprawchyba że umowa o świadczenie usług stanowi inaczej, 

i równocześnie jesteś zobowiązany do prowadzenia ewidencji odpadów; 

  • prowadzisz działalność polegającą na gospodarowaniu odpadami zobowiązanym do prowadzenia ewidencji odpadów, za wyjątkiem prowadzącego odbieranie odpadów komunalnych, w zakresie zbierania odpadów lub przetwarzania odpadów; 
  • podmiotem prowadzącym działalność polegającą na wydobywaniu odpadów ze składowiska odpadów lub ze zwałowiska odpadów, na podstawie zgody na wydobywanie odpadów lub decyzji zatwierdzającej instrukcję prowadzenia składowiska odpadów w fazie poeksploatacyjnej. 

Zgodnie z art. 75 ustawy o odpadach, jesteś zobowiązany do złożenia sprawozdania, jeżeli:

  • jesteś wytwórcą, czyli:
    • Twoja działalność lub zamieszkiwanie powoduje powstawanie odpadów – jesteś tak zwanym pierwotnym wytwórcą odpadów,
    • przeprowadzasz wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów – jesteś wtórnym wytwórcą odpadów,
    • świadczysz usługi w zakresie budowy, rozbiórki, remontu, obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw, chyba że umowa o świadczenie usług stanowi inaczej,

i równocześnie jesteś zobowiązany do prowadzenia ewidencji odpadów;

  • prowadzisz działalność polegającą na gospodarowaniu odpadami zobowiązanym do prowadzenia ewidencji odpadów, za wyjątkiem prowadzącego odbieranie odpadów komunalnych, w zakresie zbierania odpadów lub przetwarzania odpadów;
  • podmiotem prowadzącym działalność polegającą na wydobywaniu odpadów ze składowiska odpadów lub ze zwałowiska odpadów, na podstawie zgody na wydobywanie odpadów lub decyzji zatwierdzającej instrukcję prowadzenia składowiska odpadów w fazie poeksploatacyjnej.

System handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, zgodnie z ustawą o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, obejmuje emisję gazów cieplarnianych z instalacji zgodnie z ustawową definicją oraz z operacji lotniczej. Zasadniczo zatem, każdy prowadzący instalację objętą wspólnotowym lub krajowym systemem handlu uprawnieniami do emisji powinien złożyć wniosek o uzyskanie przedmiotowego zezwolenia.

Ważne, aby pamiętać, że eksploatacja instalacji jest dozwolona jedynie po uzyskaniu właściwego zezwolenia, która określa także obowiązki prowadzącego instalację w zakresie monitorowania wielkości emisji oraz zawiera plan poboru próbek. Przedmiotowe zezwolenie wydawane jest na czas nieokreślony i może obejmować swoim zakresem emisję z jednej lub więcej instalacji położonych na terenie jednego zakładu wnioskodawcy.

System handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, zgodnie z ustawą o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, obejmuje emisję gazów cieplarnianych z instalacji zgodnie z ustawową definicją oraz z operacji lotniczej. Zasadniczo zatem, każdy prowadzący instalację objętą wspólnotowym lub krajowym systemem handlu uprawnieniami do emisji powinien złożyć wniosek o uzyskanie przedmiotowego zezwolenia.

Ważne, aby pamiętać, że eksploatacja instalacji jest dozwolona jedynie po uzyskaniu właściwego zezwolenia, która określa także obowiązki prowadzącego instalację w zakresie monitorowania wielkości emisji oraz zawiera plan poboru próbek. Przedmiotowe zezwolenie wydawane jest na czas nieokreślony i może obejmować swoim zakresem emisję z jednej lub więcej instalacji położonych na terenie jednego zakładu wnioskodawcy.

Jedną z możliwości przewidzianych dla składowania odpadów jest składowisko odpadów z wyszczególnienie składowiska odpadów niebezpiecznych, obojętnych oraz odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, zgodnie z art. 103 ustawy o odpadach. Przedsiębiorca, który chce prowadzić takie składowisko odpadów jest zobowiązany do wcześniejszego uzyskania decyzji zatwierdzającej instrukcję prowadzenia takich składowisk.

Zanim jednak w ogóle przedsiębiorca będzie wnioskował o uzyskanie przedmiotowego zezwolenia, obowiązany jest on uzyskać pozwolenie zintegrowane albo zezwolenie na przetwarzanie odpadów oraz pozwolenia na użytkowanie składowiska odpadów. Kolejnym wymogiem dla przedsiębiorcy chcącego prowadzić składowisko odpadów jest wymóg posiadania tytułu prawnego do całej nieruchomości, na której takie składowisko się znajduje wraz ze wszystkimi instalacjami i urządzeniami związanymi z jego prowadzeniem, w okresie obejmującym fazę eksploatacyjną i poeksploatacyjną.
Po spełnieniu wyżej określonych wymogów i otrzymaniu decyzji zatwierdzającej, warto pamiętać, że urząd ma prawo do określenia dodatkowych wymogów względem składowania odpadów. Do takiej decyzji, załączana jest także instrukcja składowiska odpadów, która musi być ściśle przestrzegana przez przedsiębiorcę.

Ustawa Prawo wodne jasno określa jakie działania wymagają zgłoszenia wodnoprawnego. Art. 394 powołanej ustawy zalicza do takich przedsięwzięć:

  • wykonanie pomostu o szerokości do 3 m i długości całkowitej do 25 m, stanowiącej sumę długości jego poszczególnych elementów;
  • postój na wodach płynących statków przeznaczonych na cele mieszkaniowe lub usługowe;
  • prowadzenie przez wody inne niż śródlądowe drogi wodne napowietrznych linii energetycznych i telekomunikacyjnych;
  • wykonanie kąpieliska lub wyznaczenie miejsca okazjonalnie wykorzystywanego do kąpieli, w tym na obszarze morza terytorialnego;
  • trwałe odwadnianie wykopów budowlanych;
  • prowadzenie robót w wodach oraz innych robót, które mogą być przyczyną zmiany stanu wód podziemnych;
  • wykonanie urządzeń odwadniających obiekty budowlane, o zasięgu oddziaływania niewykraczającym poza granice terenu, którego zakład jest właścicielem;
  • odprowadzanie wód z wykopów budowlanych lub z próbnych pompowań otworów hydrogeologicznych;
  • wykonanie stawów, które nie są napełniane w ramach usług wodnych, ale wyłącznie wodami opadowymi lub roztopowymi lub wodami gruntowymi o powierzchni nieprzekraczającej 1000 m2 i głębokości nieprzekraczającej 3 m od naturalnej powierzchni terenu o zasięgu oddziaływania niewykraczającym poza granice terenu, którego zakład jest właścicielem;
  • przebudowę rowu polegającą na wykonaniu przepustu lub innego przekroju zamkniętego na długości nie większej niż 10 m;
  • przebudowę lub odbudowę urządzeń odwadniających zlokalizowanych w pasie drogowym dróg publicznych, obszarze kolejowym, na lotniskach lub lądowiskach;
  • wydobywanie kamienia, żwiru, piasku, innych materiałów z wód w związku z utrzymywaniem wód, śródlądowych dróg wodnych oraz remontem urządzeń wodnych, wykonywane w ramach obowiązków właściciela wód.

Ponadto, jeżeli realizacja dwóch lub więcej pomostów, stawów lub wykonanie przepustu albo innego przekroju zamkniętego spowoduje przekroczenie dopuszczalnych rozmiarów to w takim wypadku organ właściwy w sprawach zgłoszeń wodnoprawnych orzeka, w drodze decyzji, o obowiązku uzyskania pozwolenia wodnoprawnego.
Istotne jest również, że jeżeli przedsięwzięcie obejmuje działania wymagające uzyskania pozwolenia wodnoprawnego i zgłoszenia wodnoprawnego, wniosek o wydanie pozwolenia wodnoprawnego i zgłoszenie wodnoprawne rozpatruje się w ramach jednego postępowania zakończonego wydaniem pozwolenia wodnoprawnego.

Należy pamiętać, że przedmiotowego zgłoszenia należy dokonać przed terminem rozpoczęcia wykonywania czynności, robót oraz urządzeń wodnych.

Nie każda instalacja emitująca gazy lub pyły do powietrza wymaga uzyskania pozwolenia , tak jak to zostało określone w art. 180 Prawo ochrony środowiska. Niektóre instalacje wymagają jedynie zgłoszenia z uwagi na negatywne oddziaływanie na środowisko. Zakres takich instalacji, podlegających zgłoszeniu, został określony w Rozporządzeniu Ministra Środowiska 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia.

Rozporządzenie przewiduje, iż zgłoszenia wymaga między innymi:

  • z uwagi na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi - oczyszczalnie ścieków o przepustowości do 5 m3 na dobę, wykorzystywane na potrzeby własnego gospodarstwa domowego lub rolnego w ramach zwykłego korzystania z wód;
  • z uwagi na wytwarzanie pól elektromagnetycznych wymagają - stacje elektroenergetyczne lub napowietrzne linie elektroenergetyczne o napięciu znamionowym nie niższym niż 110 kV, a także instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne, których równoważna moc promieniowana izotropowo wynosi nie mniej niż 15 W, emitujące pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 30 kHz do 300 GHz;
  • z uwagi na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza - instalacje, z których emisja nie wymaga pozwolenia, określone w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 220 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, z pewnymi wyjątkami określonymi w przedmiotowym Rozporządzeniu.

Zapewniamy kompletną analizę rynku oraz weryfikację wszelkiego rodzaju ryzyka.

Inwestycje i prawo budowlane

Decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego to nic innego jak promesa otrzymania pozwolenia na budowę, jeżeli wystąpi się z takim wnioskiem w okresie 1 roku od uzyskania przedmiotowej decyzji zatwierdzającej. Szczególną uwagę należy zwrócić na fakt, że to uzyskanie pozwolenia na budowę jest niezbędne do rozpoczęcia budowy, a otrzymanie samej decyzji zatwierdzającej projekt budowalny nie daje takiego uprawnienia.

Pozwolenie na budowę jest wymagane w sytuacji, w której chcemy rozpocząć roboty budowlane. Trudnym zadaniem byłoby wskazanie wszystkich przedsięwzięć, które takiego pozwolenia wymagają, natomiast ustawa prawo budowlane przewiduje katalog enumeratywnie wyłączający określone budowy i roboty budowlane spod obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę. Co istotne pozwolenie na budowę nie dotyczy tylko pojęcia budowy, natomiast może być wymagane także w odniesieniu do rozbudowy, nadbudowy, odbudowy czy przebudowy obiektów budowlanych. Uzyskanie pozwolenia na budowę przed rozpoczęciem prac jest ogromnie ważne, z uwagi na fakt, że w razie zaniechania przedmiotowego obowiązku, doprowadzimy do tak zwanej samowoli budowlanej.

Zasadniczo, w razie braku planu miejscowego, każda zmiana zagospodarowania terenu, polegająca na budowie obiektu budowlanego, bądź wykonaniu innych robót budowlanych, a także zmiana sposobu użytkowania takiego obiektu lub jego części, wymaga ustalenia warunków zabudowy. Decyzje w tym przedmiocie wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta, chyba, że decyzja dotyczy terenów zamkniętych, wtedy właściwym organem jest wojewoda. Warto pamiętać, że tak naprawdę każdy może złożyć wniosek o ustalenie warunków zabudowy – nie musisz być właścicielem nieruchomości. Jest to o tyle istotne, że w razie rozpatrywania przez urząd kilku wniosków w odniesieniu do tej samej nieruchomości, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy oraz otrzymanie na tej podstawie pozwolenia na budowę, może wyeliminować realizację innych inwestycji.

Nie zawsze, kończąc inwestycje, wymagane jest uzyskanie pozwolenia na użytkowanie. Co do zasady, uzyskanie przedmiotowego pozwolenia będzie wymagane w odniesieniu do obiektów użyteczności publicznej lub budynków wielorodzinnych. Nie będzie jednak zazwyczaj potrzebne w zakresie zwykłych domków jednorodzinnych, letniskowych, czy budynków gospodarczych. Trzeba jednak pamiętać, że pozwolenie na użytkowanie będzie także wymagane w sytuacji, kiedy do użytkowania obiektu ma dojść jeszcze zanim zostaną wykonane wszystkie roboty budowlane. Pełny katalog inwestycji/obiektów, dla których należy uzyskać decyzje o pozwoleniu na użytkowanie przewiduje art.55 ustawy prawo budowlane. Nie mniej jednak, informacje w zakresie tego, czy dana inwestycja wymaga uzyskania pozwolenia na użytkowanie znajduje się także w samej decyzji o pozwoleniu na budowę.

Zjazd, czyli zgodnie z art. 4 pkt 8 ustawy o drogach publicznych to połączenie drogi publicznej z nieruchomością położoną przy drodze, stanowiące bezpośrednie miejsce dostępu do drogi publicznej. Dzięki niemu inwestycja ma zapewniony dostęp do drogi publicznej, który jest warunkiem koniecznym realizacji przedsięwzięcia budowlanego. Budowa lub przebudowa zjazdu jest możliwa tylko po uzyskaniu zezwolenia zarządcy drogi na lokalizację zjazdu lub jego przebudowy, dlatego inwestor powinien zadbać o wcześniejsze wystąpienie do właściwego organu z przedmiotowym wnioskiem.

Obowiązkiem zawiadomienia Straży Pożarnej o zakończeniu budowy i zamiarze przystąpienia to użytkowania obiektu budowlanego objęci są Ci inwestorzy, na których został nałożony obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego, zgodnie z art. 55 ustawy prawo budowlane. Ponadto, przedmiotowe zawiadomienie będzie konieczne także wtedy, jeżeli co prawda dane przedsięwzięcie nie wymaga uzyskania pozwolenia na użytkowanie, nie mniej jednak już na etapie projektu budowlanego wystąpił wymów uzgodnienia takiego projektu z rzeczoznawcą do spraw przeciwpożarowych w zakresie ochrony przeciwpożarowej, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej. Straż Pożarna musi zostać zawiadomiona o zakończeniu budowy przed rozpoczęciem użytkowania obiektu budowlanego.

Kompleksowo zadbamy o Państwa firmę

Prawo korporacyjne

Prosta spółka akcyjna to nowy rodzaj niepublicznej spółki kapitałowej, który został wprowadzony na mocy ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw i miał zacząć obowiązywać w obrocie prawnym od 1 marca 2020 r., jednak jak wynika z komunikatu Ministerstwa rozwoju, termin wejścia w życie przepisów zostanie przesunięty najprawdopodobniej na 1 marca 2021 r.  Prosta spółka akcyjna stanowi elastyczną i innowacyjną formę prowadzenia działalności gospodarczej. Ma być szansą dla rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, w tym w szczególności ukłonem skierowanym w stronę startupów.  

Prosta spółka akcyjna (PSA) stanowi odrębna formę spółki kapitałowej łączącą w sobie zarówno cechy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i spółki akcyjnej, z uzupełnieniem o nietypowe możliwości w postaci, między innymi, zezwolenia na wniesienie do spółki wkładu w postaci pracy lub świadczenia usług. Jako główne założenia przewiduje się możliwość szybkiej rejestracji za pomocą systemu elektronicznego, symboliczną wysokość minimalnego kapitału zakładowego w wysokości 1 zł, łatwe dysponowanie środkami spółki, uproszczony elektroniczny rejestr akcjonariuszy, elastyczną strukturę organów oraz skróconą procedurę likwidacyjną.

Definicja pod jaką kryje się pojęcie beneficjenta rzeczywistego znajduje się w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Zgodnie z ustawowym wyjaśnieniem,  beneficjentem rzeczywistym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, które sprawują bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub osobę fizyczną lub osoby fizyczne, w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub przeprowadzana jest transakcja okazjonalna. Za beneficjenta rzeczywistego, przykładowo, można uznać osobę fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą, wspólników spółek osobowych, osoby fizyczne będące udziałowcami lub akcjonariuszami klienta, czy sprawujące kontrolę nad nim, bądź po prostu zajmujące wysokie stanowiska kierownicze.

Tak, Kodeks spółek handlowych przewiduje, że wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą odbywać zgromadzenia na odległość, czyli nie jest wymagane, jeszcze tak jak do niedawna, aby wspólnicy spotykali się osobiście w siedzibie spółki na terenie Polski. Art. 2341 Kodeksu spółek handlowych dopuszcza udział w zgromadzeniu wspólników przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, poprzez w szczególności transmisję obrad zgromadzenia wspólników w czasie rzeczywistym, dwustronną komunikację w czasie rzeczywistym, w ramach której wspólnicy mogą wypowiadać się w toku obrad zgromadzenia wspólników, przebywając w miejscu innym niż miejsce obrad zgromadzenia wspólników, a także wykonywanie osobiście lub przez pełnomocnika prawa głosu przed lub w toku zgromadzenia wspólników. Warto dodać, że jeżeli umowa spółki dopuszcza udział w zgromadzeniu wspólników przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, udział wspólników w zgromadzeniu wspólników może podlegać jedynie wymogom i ograniczeniom, które są niezbędne do identyfikacji wspólników i zapewnienia bezpieczeństwa komunikacji elektronicznej.

Przepisy Kodeksu spółek handlowych przewidują solidarną odpowiedzialności spółki dzielonej oraz pozostałych spółek za zobowiązania przypisane w planie podziału spółce przejmującej lub spółce nowo zawiązanej. W judykaturze długo występowały kontrowersje dotyczące tego, czy istnieje, obok solidarnej odpowiedzialności spółek przejmujących oraz spółek nowo zawiązanych, również solidarna odpowiedzialności spółki dzielonej za zobowiązania. Nie mniej jednak, nowelizacja Kodeksu spółek handlowych z 2019 r. zakończyła spór i jednoznacznie przesądziła w art. 546, że: „Za zobowiązania przypisane w planie podziału spółce przejmującej lub spółce nowo zawiązanej spółka dzielona oraz pozostałe spółki, na które został przeniesiony majątek spółki dzielonej, odpowiadają solidarnie przez trzy lata od dnia ogłoszenia o podziale. Odpowiedzialność ta jest ograniczona do wartości aktywów netto przyznanych każdej spółce w planie podziału.

Z uwagi na postępujący proces digitalizacji spółek akcyjnych, a także w celu zapewnienia  większej ochrony praw akcjonariuszy mniejszościowych, ograniczenia ryzyka ewentualnego braku informowania ich o istotnych kwestiach oraz zapewnienia większej stabilności i bezpieczeństwa obrotu, od 1.01.2020 r. każda spółka akcyjna oraz komandytowo-akcyjna ma obowiązek posiadania własnej strony internetowej i umieszczania na niej, w specjalnie wydzielonych do tego miejscach, wymaganych przez prawo lub ich statuty ogłoszeń pochodzących od spółek do akcjonariuszy. Strony internetowe podlegają obowiązkowemu ujawnieniu i aktualizacji w KRS.

Przepisy jednoznacznie wskazują, że w przypadku, w którym zgromadzenie wspólników nie określiło w uchwale o podziale zysku dnia dywidendy, to w takiej sytuacji, za dzień dywidendy uznaje się dzień powzięcia uchwały o podziale zysku. Warto jeszcze podkreślić, że jeżeli zgromadzenie wspólników nie wskaże terminu do wypłaty przedmiotowej dywidendy, to taka wypłata, zgodnie z literalnym brzmieniem artykułu 193 Kodeksu spółek handlowych powinna nastąpić niezwłocznie po dniu dywidendy.

Zgodnie z art. 276 par. 1 oraz 463 par. 1 Kodeksu spółek handlowych, likwidatorami w odniesieniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej są członkowie zarządu, z tym zastrzeżeniem, że umowa spółki lub uchwała wspólników/statut lub uchwała walnego zgromadzenia stanowią inaczej.  Na gruncie nowelizacji Kodeksu spółek handlowych i dodania § 11 w art. 276 KSH oraz § 31 w art. 463 KSH jasno określono także sposób reprezentacji spółki w likwidacji, tak że zgodnie z nowymi przepisami, reprezentacja spółki określana będzie w umowie (statucie) spółki, uchwale wspólników (walnego zgromadzenia) albo orzeczeniu sądu.

Jeżeli w razie rezygnacji członka zarządu spółki z o.o. żaden mandat w zarządzie nie byłby obsadzony, to w takim przypadku, członek zarządu powinien złożyć rezygnację wspólnikom, zwołując w tym celu zgromadzenie wspólników. Rezygnacja staje się skuteczna z dniem następującym po dniu, na który zwołano zgromadzenie wspólników. Istnieje możliwość odmiennego uregulowania trybu złożenia rezygnacji przez ostatniego lub jedynego członka zarządu w umowie spółki. Natomiast w odniesieniu do spółki akcyjnej, przepisy przewidują tryb złożenia rezygnacji przez jedynego członka zarządu radzie nadzorczej. Stosownie zaś do art. 369 § 52  Kodeksu spółek handlowych, w przypadku gdyby również w radzie nadzorczej żaden mandat nie był obsadzony, członek zarządu powinien złożyć rezygnację akcjonariuszom, zwołując w tym celu walne zgromadzenie, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Analogicznie do spółki z o.o., w takiej sytuacji rezygnacja staje się skuteczna dopiero z dniem następującym po dniu, na który zwołano walne zgromadzenie.

Badamy i prezentujemy możliwości, które daje nam prawo podatkowe.

Podatki

Optymalizacja podatkowa z istoty jest działaniem w granicach prawa, które ma na celu zminimalizowanie obciążeń podatkowych danego podmiotu.  

Stosowanie legalne optymalizacji podatkowej, jest działaniem prawidłowym i przyczynia się do poprawy wyniku finansowego podatników poprzez redukcję wysokich (nazbyt?) zobowiązań podatkowych.   

W związku jednak z globalnym trendem przeciwdziałania zjawisku unikania opodatkowania możliwy zakres przeprowadzanych optymalizacji zmniejsza się (inaczej mówiąc następuje stopniowe uszczelnianie systemów podatkowych). Wiele popularnych jeszcze kilka lat temu rozwiązań stanowiących całkowicie legalne metody optymalizacji, w wyniku zmian legislacyjnych nie daje już oczekiwanych efektów i nie jest stosowanych, ponieważ obarczone zostały dużym ryzykiem podatkowym, np. kontroli podatkowej, a nawet odpowiedzialności karnej czy karnoskarbowej. W szczególności problematyczne okazały się, uznawane już powszechnie za agresywne metody optymalizacji, struktury z wykorzystywaniem podmiotów zagranicznych umiejscowionych zwłaszcza w tzw. rajach podatkowych (kraje stosujące szkodliwą konkurencję podatkową).  

Należy pamiętać, że zastosowana optymalizacja nie może być działaniem o sztucznym charakterze, którego jedynym celem jest osiągnięcie korzyści podatkowej. Poza tym zastosowanie danego rodzaju optymalizacji podatkowej skutkować może obowiązkiem zaraportowania tzw. schematu podatkowego zgodnie z regulacją MDR. 

Od stycznia 2019 r. w Polsce obowiązują nowe przepisy dotyczące informowania fiskusa o schematach podatkowych (z ang. Mandatory Disclosure Rules, MDR). Wdrożenie do polskiego systemu prawa regulacji MDR ma zapobiegać agresywnemu planowaniu podatkowemu i dostarczać organom podatkowym informacji o operacjach biznesowych przeprowadzanych przez podatników. Trzeba jednak zaznaczyć, że obowiązkiem raportowania mogą być objęte także legalne działania podejmowane przez przedsiębiorców – w konsekwencji nowe przepisy nakładają na firmy dodatkowe obowiązki sprawozdawcze. 

Schematem podatkowym jest uzgodnienie, czyli czynność lub zespół powiązanych ze sobą czynności, w tym czynność planowana lub zespół czynności planowanych, których co najmniej jedna strona jest podatnikiem lub które mają lub mogą mieć wpływ na powstanie lub niepowstanie obowiązku podatkowego, które: 

  • spełnia kryterium głównej korzyści oraz posiada ogólną cechę rozpoznawczą, lub 
  • posiada szczególną cechę rozpoznawczą, lub 
  • posiada inną szczególną cechę rozpoznawczą 

Definicja schematu podatkowego jest bardzo niejasna i jej interpretacja bywa kłopotliwa. W największym uproszczeniu raportowaniu podlegają czynności mające na celu osiągnięcie korzyści podatkowej (choć nie tylko – nierzadko dane uzgodnienie nie przynosi korzyści podatkowej, a obowiązek raportowania powstaje). 

Do raportowania schematów podatkowych może być zobowiązany zarówno promotor (np. radca prawny, doradca podatkowy), korzystający (podatnik u którego wdrażany jest schemat podatkowy), a także wspomagający (np. notariusz, biuro rachunkowe pośredniczące przy wdrażaniu schematu). 

Prawidłowa identyfikacja schematów podatkowych oraz przestrzeganie terminów ich raportowania jest kluczowa, bowiem za naruszenie przepisów o MDR przewidziano bardzo wysokie kary z Kodeksu karno-skarbowego. 

Zgodnie z polskimi ustawami o podatkach dochodowych, które regulują m.in. tematykę cen transferowych, przez podmioty powiązane należy rozumieć m.in. podmioty, pomiędzy którymi występuje określona przez ustawę więź o charakterze kapitałowym, osobowym, rodzinnym bądź innym, jeżeli tylko występuje faktyczne wywieranie wpływu jednego podmiotu na drugi. Podmiotami powiązanymi są także spółka osobowa i jej wspólnicy, a także podmiot i jego zagraniczny zakład.  

Zatem podmiotami powiązanymi przykładowo mogą być dwie spółki mające tego samego udziałowca lub podmioty, w których funkcje członka zarządu/rady nadzorczej pełni ta sama osoba. 

Do głównych obowiązków spoczywających na podmiotach powiązanych należy zaliczyć: 

  1. obowiązek stosowania ceny rynkowej w zawieranych transakcjach, 
  2. obowiązek sporządzania dokumentacji cen transferowych wraz z analizą porównywalności. 

Obowiązek przestrzegania ceny rynkowej oznacza takie ustalenie ceny rynkowej pomiędzy podmiotami powiązanymi, którą ustaliłby podmioty od siebie całkowicie niezależne – w praktyce aby, ustalić cenę rynkową należy przeprowadzić analizę porównywalności (na danych własnych lub dostępnych na rynku).  

Dokumentację cen transferowych natomiast należy sporządzić, jeżeli na danej transakcji o jednorodnym charakterze zostały przekroczone limity transakcyjne (2 mln lub 10 mln zł – w zależności od rodzaju transakcji), a także gdy polski podatnik zawiera zakupową transakcje z podmiotami mającymi siedzibę w raju podatkowym. 

Ulga B+R to ulga na działalność badawczo-rozwojową. Przez działalność badawczo-rozwojową należy rozumieć działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. W rezultacie działalnością B+R będą m.in. działania ukierunkowane na wytworzenie nowych produktów/usług bądź ich innowacyjny rozwój.  

Za prace B+R uznaje się m.in. opracowywanie nowych rozwiązań, które odróżniają się od przyjętych wcześniej w ramach danego przedsiębiorstwa i to nawet gdy podobne opracowania równolegle powstają na poziomie krajowym czy globalnym. Innymi słowy, aby skorzystać z Ulgi B+R niekoniecznie trzeba produkować mikroprocesory do promów kosmicznych:)  Każdy przedsiębiorca, który rozwija swoją ofertę produktową, ulepsza procesy technologiczne, itd., ma realną szansę na skorzystanie z ulgi.  

Dzięki uldze niektóre rodzaje wydatków (tzw. koszty kwalifikowane) – zaliczane do kosztów podatkowych – można ponownie odliczyć od dochodu po zakończonym roku podatkowym. Przykładowo od dochodu można drugi raz odliczyć wynagrodzenia z tytułu umów o pracę, składki ZUS, czy też wydatki związane z nabyciem materiałów i surowców lub odpisy amortyzacyjne.  

Kolejną ulgą dla innowacyjnych przedsiębiorców jest ulga IP-BOX. Od 1 stycznia 2019 r. podatnicy prowadzący prace badawczo-rozwojowe mogą skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów uzyskanych z wytworzonych bądź ulepszonych kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Preferencyjne opodatkowanie kształtuje się na poziomie 5% w PIT oraz CIT.  

Zgodnie z przepisami za kwalifikowane prawa własności intelektualnej uważa się m.in. patent, prawo ochronne na wzór użytkowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu, prawo z rejestracji nowych odmian roślin i ras zwierząt, autorskie prawo do programu komputerowego. Komercjalizacja tych praw daje prawo do zastosowania 5% stawki podatku. 

W określonych w ustawie o PIT i CIT przypadkach, od należności wypłacanych zagranicznym kontrahentom należy pobierać zryczałtowany podatek dochodowy, zwany podatkiem u źródła. Istotnym elementem tego podatku, jest jego rozliczenia przez płatnika – czyli firmę wypłacającą należności za granicę.  

Ustawy o podatkach dochodowych wymieniają szereg różnych należności, od których ten podatek należy pobierać, przykładowo pojawi się on gdy zagranicznemu kontrahentowi wypłacamy odsetki, należności licencyjne, dywidendy, a także wynagrodzenie za świadczenie usług niematerialnych, np. usług doradczych, reklamowych, czy też przetwarzania danych.  

Wpływ na obowiązek potrącenia podatku u źródła mają umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej z państwem nierezydenta. W niektórych przypadkach możliwe będzie zastosowanie zwolnienia z opodatkowania lub opodatkowanie wg. niższej stawki podatku. Niezbędnym (i często niejedynym) warunkiem do skorzystania ze zwolnienia lub niższej stawki podatku jest  przedstawienie przez zagranicznego kontrahenta certyfikatu rezydencji podatkowej. 

Mechanizm podzielonej płatności (split paymentMPP) to rozwiązanie dotyczące szczególnego sposobu dokonywania płatności przy wykorzystaniu rachunku VAT założonego do rachunków firmowych.   

Mechanizm ten może być stosowany wyłącznie w odniesieniu do transakcji dokonywanych na rzecz innych podatników VAT i wyłącznie w związku z zapłatą za fakturę, na której wykazano kwotę VAT. Podstawowym założeniem split paymentu jest rozdzielenie zapłaty należności przelewem na dwa strumienie, tj.:  

  • kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku VAT wykazanej na fakturze, która trafia na specjalny rachunek dostawcy, zwany rachunkiem VAT, oraz  
  • kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wykazanej na fakturze, która jest przelewana na zasadach ogólnych lub jest rozliczana w inny sposób. 

Od 1 listopada 2019 r. stosowanie mechanizmu podzielonej płatności jest obowiązkowe w niektórych rodzajach rozliczeń. Podzielona płatność będzie musiała być zastosowana przez nabywcę przy regulowaniu należności, jeżeli łącznie zostaną spełnione następujące warunki:  

  1. przedmiotem transakcji są towary lub usługi wskazane w załączniku nr 15 (np. złom, stal, elektronika, części do samochodów, usługi budowlane), 
  2. kwota należności brutto wykazana na fakturze dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług z załącznika nr 15 przekracza 15 000 zł, 
  3. czynność jest dokonywana na rzecz podatnika.  

Dodatkowo na fakturach podlegających pod obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności sprzedawca ma obowiązek umieszczać adnotację „mechanizm podzielonej płatności”.  

Za niestosowanie przepisów o split payment przewidziano szereg sankcji, w tym brak możliwości rozpoznania wydatku w kosztach podatkowych, solidarną odpowiedzialność w VAT, czy też kary pieniężne z KKS. 

Dodatkowo od 1 kwietnia 2020 r. duzi przedsiębiorcy, a od 1 lipca 2020 r. pozostali przedsiębiorcy, muszę w ewidencji JPK prawidłowo wykazywać faktury podlegające pod obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności. 

Kiedy podlegam obowiązkowi wpisu do rejestru BDO?​

BDO to baza danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami. Rejestracja do BDO umożliwia gromadzenie danych związanych z gospodarką odpadami oraz spełnienie przez przedsiębiorców dodatkowych obowiązków – rejestrowych, ewidencyjnych i sprawozdawczych.

Dopilnowanie obowiązków związanych z rejestracją, ewidencją, czy sprawozdawczością w BDO jest o tyle istotne, że w razie zaniedbania, na podatników będą nakładane sankcje w postaci kary grzywny lub aresztu, a także administracyjnej kary pieniężnej w wysokości od 500 zł do 1 mln zł. Co więcej, trzeba się też liczyć, że w razie niestosowania przepisów, odpady nie będą odbierane, a sami podatnicy nie będą mogli wystawić elektronicznej karty odbioru odpadów.

Warto więc pamiętać, że obowiązkowi wpisu do rejestru podlegają zwłaszcza przedsiębiorcy, którzy:

  • wytwarzają odpady oraz prowadzą ewidencję tych odpadów,
  • wprowadzają na terytorium kraju produkty w opakowaniach, opony, oleje smarowe, pojazdy, baterie lub akumulatory, sprzęt elektryczny i elektroniczny,
  • produkują lub importują opakowania albo kupują je w ramach transakcji wewnątrzwspólnotowych (od przedsiębiorstw unijnych).

Szczegółowy katalog podmiotów, które zobowiązane są do złożenia wniosku o wpis do rejestru BDO znajduje się w art. 50 ust. 1 ustawy o odpadach. Zgodnie z tym przepisem, kluczowe dla wyznaczenia granic dla podmiotów podlegających obowiązkowi wpisu do rejestru jest obszar i zakres prowadzonej przez nich działalności.

Warto przy tym pamiętać, że jeżeli przedsiębiorca uzyskał:

  • pozwolenie zintegrowane,
  • pozwolenie na wytwarzanie odpadów,
  • zezwolenie na zbieranie odpadów lub zezwolenie na przetwarzanie odpadów,
  • decyzję zatwierdzającą program gospodarowania odpadami wydobywczymi lub zezwolenie na prowadzenie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych,
  • koncesję na podziemne składowanie odpadów,
  • wpis do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości

nie musi składać wniosku o wpis do rejestru BDO, z uwagi na to, że Marszałek Województwa dokonuje takiego wpisu z urzędu.

Kiedy jestem zwolniony z obowiązku rejestracji BDO?

Obowiązek rejestracji BDO nie dotyczy każdego. Ustawa o odpadach przewiduje w tym zakresie pewne wyjątki i wskazuje podmioty, które mogą skorzystać ze zwolnienia w zakresie rejestracji i prowadzenia ewidencji.

Wpisowi do rejestru BDO nie podlega bowiem:

  • osoba fizyczna oraz jednostka organizacyjna niebędąca przedsiębiorcą, która wykorzystuje odpady na potrzeby własne;
  • podmiot władający ziemią, na której są stosowane komunalne osady ściekowe do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu lub uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia i do produkcji pasz, który został zwolniony z obowiązku uzyskania zezwolenia na przetwarzanie odpadów;
  • podmiot, który prowadzi nieprofesjonalną działalność w zakresie zbierania odpadów opakowaniowych i odpadów  w postaci zużytych artykułów konsumpcyjnych, takich jak np. leki i opakowania po nich;
  • transportujący wytworzone przez siebie odpady;
  • rolnik, będący wytwórcą odpadów, gospodarujący na powierzchni użytków rolnych poniżej 75 ha;
  • osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą lub przedsiębiorcy, którzy w ramach prowadzonej działalności wytwarzają jedynie odpady o składzie i charakterze odpadów komunalnych i objęci są systemem odbioru odpadów komunalnych (np. drobne usługi, działalność administracyjno-biurowa, kancelarie prawne i biura rachunkowe);
  • firmy, które podpiszą umowę na świadczenie usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw. W takim przypadku wytwórcą odpadów będzie podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej. Ze zwolnienia przedmiotowego mogą natomiast skorzystać podmioty w przypadku niektórych rodzajów odpadów jeżeli nie przekroczą one określonej ilości. Wykaz tych odpadów wraz z określeniem wagi znajduje się w załączniku do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 12 grudnia 2014 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów.

Kiedy jestem zobowiązany do prowadzenia ewidencji odpadów?

Zasadniczo, co warto podkreślić, każdy posiadacz odpadów jest obowiązany do prowadzenia na bieżąco ilościowej i jakościowej ewidencji odpadów, zgodnie z katalogiem odpadów określonym w przepisach, zgodnie z art. 66 ustawy o odpadach. Oprócz posiadacza odpadów, ewidencję musi prowadzić także sprzedawca odpadów, jak i pośrednik w obrocie odpadami, który nie jest ich posiadaczem w odniesieniu do odpadów niebezpiecznych.

Z obowiązku prowadzenia ewidencji, zgodnie z ustawą o odpadach zostali jednak wyłączeni:

  • wytwórcy
    • odpadów komunalnych,
    • odpadów w postaci pojazdów wycofanych z eksploatacji, pod warunkiem, że pojazdy te zostały przekazane do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów,
    • będących rolnikami gospodarującymi na powierzchni użytków rolnych poniżej 75 ha, o ile nie podlegają wpisowi do rejestru z urzędu;
  • osoby fizyczne i jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami, które wykorzystują odpady na potrzeby własne;
  • podmioty, które prowadzą nieprofesjonalną działalność w zakresie zbierania odpadów opakowaniowych i odpadów  w postaci zużytych artykułów konsumpcyjnych;
  • a także konkretne rodzaje odpadów lub ich ilości, które zostały wymienione w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 12 grudnia 2014 r.

Kiedy potrzebuje pozwolenie zintegrowane?

Pozwolenie zintegrowane jest wymagane dla prowadzenia instalacji, których działanie, z uwagi na rodzaj, czy rozmiar działalności gospodarczej, może powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości, zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, z wyłączeniem takich instalacji lub ich części, które stosowane są wyłącznie do badania, rozwoju lub testowania nowych produktów lub procesów technologicznych. Minister Środowiska w rozporządzeniu w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości wskazuje wykaz takich instalacji.

Przykładowo, uzyskania pozwolenia zintegrowanego, wymagać będą instalacje:

  • do wytwarzania energii i paliw;
  • produkcji i obróbki metali;
  • w przemyśle mineralnym, związana z przetwarzaniem surowców skalnych;
  • w przemyśle chemicznym, używana przykładowo do produkcji nawozów, środków ochrony roślin, tworzyw sztucznych, barwników;
  • w gospodarce odpadami, służąca do odzysku, unieszkodliwiania, składowania czy magazynowania odpadów;
  • do produkcji papieru, płyt wiórowych, pilśniowych, czy OSB;
  • w ubojniach zwierząt, mleczarniach, rzeźniach;
  • do chowu lub hodowli drobiu lub świń.

Pozwolenie zintegrowane jest wymagane zarówno w razie rozpoczęcia eksploatacji instalacji wymagającej pozwolenia, jak i w przypadku istotnej zmiany przedmiotowej instalacji.

Warto zaznaczyć, że w razie uzyskania pozwolenia zintegrowanego, nie ma już potrzeby ubiegania się dodatkowo o pozwolenia na wprowadzenie gazów lub pyłów do powietrza, na wytwarzanie odpadów, pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzenie ścieków do wód lub ziemi, czy pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód.

Kiedy moja inwestycja wymaga decyzji środowiskowej?

Odpowiedź na pytanie dotyczące kiedy należy uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach znajduje się w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. To właśnie przedmiotowe rozporządzenie wprost wymienia konkretne rodzaje przedsięwzięć, które albo zawsze znacząco mogą oddziaływać na środowisko, jak i takie, które potencjalnie mogą na nie oddziaływać oraz przypadki, w których zmiany dokonywane w obiektach są kwalifikowane jako takie przedsięwzięcia.

Zatem, jeżeli w wyżej powołanym rozporządzeniu, została wymieniona planowana inwestycja to należy złożyć wniosek o uzyskanie decyzji środowiskowej. Po szczegółowym rozpatrzeniu wniosku, urząd zadecyduje o wydaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Co to są BAT (Best Available Techniques)?

BAT czyli Najlepsze Dostępne Techniki, zgodnie z art. 2 pkt 11 Dyrektywy Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. dotyczącej zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli, mają służyć zapobieganiu emisjom i ich oddziaływaniu na środowisko. Określają nie tylko techniki, które mają być zastosowane, ale także sposób, w jaki dana instalacja powinna zostać zaprojektowana, zbudowana, utrzymywana, a także eksploatowana i wycofana z eksploatacji.

BAT muszą być uwzględniane przy wydawaniu zezwoleń zintegrowanych. Instalacje, dla których wymagane jest uzyskanie pozwolenia zintegrowanego powinny spełniać właśnie te wymagania, dotyczące ochrony środowiska, które wynikają z BAT. W konkluzjach BAT zostało jasno wskazane, że instalacje, nie mogą powodować przekroczenia granicznych wielkości emisyjnych, czyli najwyższych wielkości emisji występujących przy wykorzystaniu najlepszych dostępnych technik (lub kombinacji najlepszych dostępnych technik), uzyskiwanych w normalnych warunkach eksploatacji. BAT wyznaczają więc graniczne wielkości emisyjne.

Tylko wyjątkowo, przy wydawaniu pozwolenia zintegrowanego, urząd zezwala na jakiekolwiek odstępstwa od granicznych wielkości emisyjnych. Dzieje się tak tylko w razie, gdy osiągnięcie takich wielkości będzie wiązało się z nieproporcjonalnie dużymi kosztami względem korzyści jakie można uzyskać dla środowiska. Nie mniej jednak, nigdy nie może dojść do przekroczenia dopuszczalnych wielkości emisji, czyli tak zwanych standardów emisyjnych.

Kiedy jestem zobowiązany do składania sprawozdań o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami?

Zgodnie z art. 75 ustawy o odpadach, jesteś zobowiązany do złożenia sprawozdania, jeżeli: 

  • jesteś wytwórcą, czyli: 
  • Twoja działalność lub zamieszkiwanie powoduje powstawanie odpadów – jesteś tak zwanym pierwotnym wytwórcą odpadów, 
  • przeprowadzasz wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów – jesteś wtórnym wytwórcą odpadów, 
  • świadczysz usługi w zakresie budowy, rozbiórki, remontu, obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i naprawchyba że umowa o świadczenie usług stanowi inaczej, 

i równocześnie jesteś zobowiązany do prowadzenia ewidencji odpadów; 

  • prowadzisz działalność polegającą na gospodarowaniu odpadami zobowiązanym do prowadzenia ewidencji odpadów, za wyjątkiem prowadzącego odbieranie odpadów komunalnych, w zakresie zbierania odpadów lub przetwarzania odpadów; 
  • podmiotem prowadzącym działalność polegającą na wydobywaniu odpadów ze składowiska odpadów lub ze zwałowiska odpadów, na podstawie zgody na wydobywanie odpadów lub decyzji zatwierdzającej instrukcję prowadzenia składowiska odpadów w fazie poeksploatacyjnej. 

Kiedy jestem zobowiązany do uzyskania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza?

Zgodnie z art. 75 ustawy o odpadach, jesteś zobowiązany do złożenia sprawozdania, jeżeli:

  • jesteś wytwórcą, czyli:
    • Twoja działalność lub zamieszkiwanie powoduje powstawanie odpadów – jesteś tak zwanym pierwotnym wytwórcą odpadów,
    • przeprowadzasz wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów – jesteś wtórnym wytwórcą odpadów,
    • świadczysz usługi w zakresie budowy, rozbiórki, remontu, obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw, chyba że umowa o świadczenie usług stanowi inaczej,

i równocześnie jesteś zobowiązany do prowadzenia ewidencji odpadów;

  • prowadzisz działalność polegającą na gospodarowaniu odpadami zobowiązanym do prowadzenia ewidencji odpadów, za wyjątkiem prowadzącego odbieranie odpadów komunalnych, w zakresie zbierania odpadów lub przetwarzania odpadów;
  • podmiotem prowadzącym działalność polegającą na wydobywaniu odpadów ze składowiska odpadów lub ze zwałowiska odpadów, na podstawie zgody na wydobywanie odpadów lub decyzji zatwierdzającej instrukcję prowadzenia składowiska odpadów w fazie poeksploatacyjnej.

Kiedy jestem zobowiązany do uzyskania zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych z instalacji objętej systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych?

System handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, zgodnie z ustawą o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, obejmuje emisję gazów cieplarnianych z instalacji zgodnie z ustawową definicją oraz z operacji lotniczej. Zasadniczo zatem, każdy prowadzący instalację objętą wspólnotowym lub krajowym systemem handlu uprawnieniami do emisji powinien złożyć wniosek o uzyskanie przedmiotowego zezwolenia.

Ważne, aby pamiętać, że eksploatacja instalacji jest dozwolona jedynie po uzyskaniu właściwego zezwolenia, która określa także obowiązki prowadzącego instalację w zakresie monitorowania wielkości emisji oraz zawiera plan poboru próbek. Przedmiotowe zezwolenie wydawane jest na czas nieokreślony i może obejmować swoim zakresem emisję z jednej lub więcej instalacji położonych na terenie jednego zakładu wnioskodawcy.

Kiedy muszę zatwierdzić instrukcję prowadzenia składowiska odpadów?

Jedną z możliwości przewidzianych dla składowania odpadów jest składowisko odpadów z wyszczególnienie składowiska odpadów niebezpiecznych, obojętnych oraz odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, zgodnie z art. 103 ustawy o odpadach. Przedsiębiorca, który chce prowadzić takie składowisko odpadów jest zobowiązany do wcześniejszego uzyskania decyzji zatwierdzającej instrukcję prowadzenia takich składowisk.

Zanim jednak w ogóle przedsiębiorca będzie wnioskował o uzyskanie przedmiotowego zezwolenia, obowiązany jest on uzyskać pozwolenie zintegrowane albo zezwolenie na przetwarzanie odpadów oraz pozwolenia na użytkowanie składowiska odpadów. Kolejnym wymogiem dla przedsiębiorcy chcącego prowadzić składowisko odpadów jest wymóg posiadania tytułu prawnego do całej nieruchomości, na której takie składowisko się znajduje wraz ze wszystkimi instalacjami i urządzeniami związanymi z jego prowadzeniem, w okresie obejmującym fazę eksploatacyjną i poeksploatacyjną.
Po spełnieniu wyżej określonych wymogów i otrzymaniu decyzji zatwierdzającej, warto pamiętać, że urząd ma prawo do określenia dodatkowych wymogów względem składowania odpadów. Do takiej decyzji, załączana jest także instrukcja składowiska odpadów, która musi być ściśle przestrzegana przez przedsiębiorcę.

Kiedy muszę złożyć zgłoszenie wodnoprawne?

Ustawa Prawo wodne jasno określa jakie działania wymagają zgłoszenia wodnoprawnego. Art. 394 powołanej ustawy zalicza do takich przedsięwzięć:

  • wykonanie pomostu o szerokości do 3 m i długości całkowitej do 25 m, stanowiącej sumę długości jego poszczególnych elementów;
  • postój na wodach płynących statków przeznaczonych na cele mieszkaniowe lub usługowe;
  • prowadzenie przez wody inne niż śródlądowe drogi wodne napowietrznych linii energetycznych i telekomunikacyjnych;
  • wykonanie kąpieliska lub wyznaczenie miejsca okazjonalnie wykorzystywanego do kąpieli, w tym na obszarze morza terytorialnego;
  • trwałe odwadnianie wykopów budowlanych;
  • prowadzenie robót w wodach oraz innych robót, które mogą być przyczyną zmiany stanu wód podziemnych;
  • wykonanie urządzeń odwadniających obiekty budowlane, o zasięgu oddziaływania niewykraczającym poza granice terenu, którego zakład jest właścicielem;
  • odprowadzanie wód z wykopów budowlanych lub z próbnych pompowań otworów hydrogeologicznych;
  • wykonanie stawów, które nie są napełniane w ramach usług wodnych, ale wyłącznie wodami opadowymi lub roztopowymi lub wodami gruntowymi o powierzchni nieprzekraczającej 1000 m2 i głębokości nieprzekraczającej 3 m od naturalnej powierzchni terenu o zasięgu oddziaływania niewykraczającym poza granice terenu, którego zakład jest właścicielem;
  • przebudowę rowu polegającą na wykonaniu przepustu lub innego przekroju zamkniętego na długości nie większej niż 10 m;
  • przebudowę lub odbudowę urządzeń odwadniających zlokalizowanych w pasie drogowym dróg publicznych, obszarze kolejowym, na lotniskach lub lądowiskach;
  • wydobywanie kamienia, żwiru, piasku, innych materiałów z wód w związku z utrzymywaniem wód, śródlądowych dróg wodnych oraz remontem urządzeń wodnych, wykonywane w ramach obowiązków właściciela wód.

Ponadto, jeżeli realizacja dwóch lub więcej pomostów, stawów lub wykonanie przepustu albo innego przekroju zamkniętego spowoduje przekroczenie dopuszczalnych rozmiarów to w takim wypadku organ właściwy w sprawach zgłoszeń wodnoprawnych orzeka, w drodze decyzji, o obowiązku uzyskania pozwolenia wodnoprawnego.
Istotne jest również, że jeżeli przedsięwzięcie obejmuje działania wymagające uzyskania pozwolenia wodnoprawnego i zgłoszenia wodnoprawnego, wniosek o wydanie pozwolenia wodnoprawnego i zgłoszenie wodnoprawne rozpatruje się w ramach jednego postępowania zakończonego wydaniem pozwolenia wodnoprawnego.

Należy pamiętać, że przedmiotowego zgłoszenia należy dokonać przed terminem rozpoczęcia wykonywania czynności, robót oraz urządzeń wodnych.

Kiedy muszę zgłosić instalację emitującą gazy lub pyły do powietrza?

Nie każda instalacja emitująca gazy lub pyły do powietrza wymaga uzyskania pozwolenia , tak jak to zostało określone w art. 180 Prawo ochrony środowiska. Niektóre instalacje wymagają jedynie zgłoszenia z uwagi na negatywne oddziaływanie na środowisko. Zakres takich instalacji, podlegających zgłoszeniu, został określony w Rozporządzeniu Ministra Środowiska 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia.

Rozporządzenie przewiduje, iż zgłoszenia wymaga między innymi:

  • z uwagi na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi – oczyszczalnie ścieków o przepustowości do 5 m3 na dobę, wykorzystywane na potrzeby własnego gospodarstwa domowego lub rolnego w ramach zwykłego korzystania z wód;
  • z uwagi na wytwarzanie pól elektromagnetycznych wymagają – stacje elektroenergetyczne lub napowietrzne linie elektroenergetyczne o napięciu znamionowym nie niższym niż 110 kV, a także instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne, których równoważna moc promieniowana izotropowo wynosi nie mniej niż 15 W, emitujące pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 30 kHz do 300 GHz;
  • z uwagi na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza – instalacje, z których emisja nie wymaga pozwolenia, określone w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 220 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, z pewnymi wyjątkami określonymi w przedmiotowym Rozporządzeniu.

Kiedy muszę zatwierdzić projekt budowlany?

Decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego to nic innego jak promesa otrzymania pozwolenia na budowę, jeżeli wystąpi się z takim wnioskiem w okresie 1 roku od uzyskania przedmiotowej decyzji zatwierdzającej. Szczególną uwagę należy zwrócić na fakt, że to uzyskanie pozwolenia na budowę jest niezbędne do rozpoczęcia budowy, a otrzymanie samej decyzji zatwierdzającej projekt budowalny nie daje takiego uprawnienia.

Kiedy potrzebuję pozwolenie na budowę?​

Pozwolenie na budowę jest wymagane w sytuacji, w której chcemy rozpocząć roboty budowlane. Trudnym zadaniem byłoby wskazanie wszystkich przedsięwzięć, które takiego pozwolenia wymagają, natomiast ustawa prawo budowlane przewiduje katalog enumeratywnie wyłączający określone budowy i roboty budowlane spod obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę. Co istotne pozwolenie na budowę nie dotyczy tylko pojęcia budowy, natomiast może być wymagane także w odniesieniu do rozbudowy, nadbudowy, odbudowy czy przebudowy obiektów budowlanych. Uzyskanie pozwolenia na budowę przed rozpoczęciem prac jest ogromnie ważne, z uwagi na fakt, że w razie zaniechania przedmiotowego obowiązku, doprowadzimy do tak zwanej samowoli budowlanej.

Kiedy muszę uzyskać decyzję o warunkach zabudowy?

Zasadniczo, w razie braku planu miejscowego, każda zmiana zagospodarowania terenu, polegająca na budowie obiektu budowlanego, bądź wykonaniu innych robót budowlanych, a także zmiana sposobu użytkowania takiego obiektu lub jego części, wymaga ustalenia warunków zabudowy. Decyzje w tym przedmiocie wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta, chyba, że decyzja dotyczy terenów zamkniętych, wtedy właściwym organem jest wojewoda. Warto pamiętać, że tak naprawdę każdy może złożyć wniosek o ustalenie warunków zabudowy – nie musisz być właścicielem nieruchomości. Jest to o tyle istotne, że w razie rozpatrywania przez urząd kilku wniosków w odniesieniu do tej samej nieruchomości, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy oraz otrzymanie na tej podstawie pozwolenia na budowę, może wyeliminować realizację innych inwestycji.

Czy zawsze po zakończeniu inwestycji muszę uzyskać pozwolenie na użytkowanie?

Nie zawsze, kończąc inwestycje, wymagane jest uzyskanie pozwolenia na użytkowanie. Co do zasady, uzyskanie przedmiotowego pozwolenia będzie wymagane w odniesieniu do obiektów użyteczności publicznej lub budynków wielorodzinnych. Nie będzie jednak zazwyczaj potrzebne w zakresie zwykłych domków jednorodzinnych, letniskowych, czy budynków gospodarczych. Trzeba jednak pamiętać, że pozwolenie na użytkowanie będzie także wymagane w sytuacji, kiedy do użytkowania obiektu ma dojść jeszcze zanim zostaną wykonane wszystkie roboty budowlane. Pełny katalog inwestycji/obiektów, dla których należy uzyskać decyzje o pozwoleniu na użytkowanie przewiduje art.55 ustawy prawo budowlane. Nie mniej jednak, informacje w zakresie tego, czy dana inwestycja wymaga uzyskania pozwolenia na użytkowanie znajduje się także w samej decyzji o pozwoleniu na budowę.

Kiedy muszę uzyskać zezwolenie na lokalizację zjazdu?

Zjazd, czyli zgodnie z art. 4 pkt 8 ustawy o drogach publicznych to połączenie drogi publicznej z nieruchomością położoną przy drodze, stanowiące bezpośrednie miejsce dostępu do drogi publicznej. Dzięki niemu inwestycja ma zapewniony dostęp do drogi publicznej, który jest warunkiem koniecznym realizacji przedsięwzięcia budowlanego. Budowa lub przebudowa zjazdu jest możliwa tylko po uzyskaniu zezwolenia zarządcy drogi na lokalizację zjazdu lub jego przebudowy, dlatego inwestor powinien zadbać o wcześniejsze wystąpienie do właściwego organu z przedmiotowym wnioskiem.

Kiedy muszę zawiadomić Straż Pożarną o zakończeniu budowy?

Obowiązkiem zawiadomienia Straży Pożarnej o zakończeniu budowy i zamiarze przystąpienia to użytkowania obiektu budowlanego objęci są Ci inwestorzy, na których został nałożony obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego, zgodnie z art. 55 ustawy prawo budowlane. Ponadto, przedmiotowe zawiadomienie będzie konieczne także wtedy, jeżeli co prawda dane przedsięwzięcie nie wymaga uzyskania pozwolenia na użytkowanie, nie mniej jednak już na etapie projektu budowlanego wystąpił wymów uzgodnienia takiego projektu z rzeczoznawcą do spraw przeciwpożarowych w zakresie ochrony przeciwpożarowej, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej. Straż Pożarna musi zostać zawiadomiona o zakończeniu budowy przed rozpoczęciem użytkowania obiektu budowlanego.

Czym jest i jak funkcjonuje prosta spółka akcyjna?

Prosta spółka akcyjna to nowy rodzaj niepublicznej spółki kapitałowej, który został wprowadzony na mocy ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw i miał zacząć obowiązywać w obrocie prawnym od 1 marca 2020 r., jednak jak wynika z komunikatu Ministerstwa rozwoju, termin wejścia w życie przepisów zostanie przesunięty najprawdopodobniej na 1 marca 2021 r.  Prosta spółka akcyjna stanowi elastyczną i innowacyjną formę prowadzenia działalności gospodarczej. Ma być szansą dla rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, w tym w szczególności ukłonem skierowanym w stronę startupów.  

Prosta spółka akcyjna (PSA) stanowi odrębna formę spółki kapitałowej łączącą w sobie zarówno cechy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i spółki akcyjnej, z uzupełnieniem o nietypowe możliwości w postaci, między innymi, zezwolenia na wniesienie do spółki wkładu w postaci pracy lub świadczenia usług. Jako główne założenia przewiduje się możliwość szybkiej rejestracji za pomocą systemu elektronicznego, symboliczną wysokość minimalnego kapitału zakładowego w wysokości 1 zł, łatwe dysponowanie środkami spółki, uproszczony elektroniczny rejestr akcjonariuszy, elastyczną strukturę organów oraz skróconą procedurę likwidacyjną.

Kim jest beneficjent rzeczywisty ?

Definicja pod jaką kryje się pojęcie beneficjenta rzeczywistego znajduje się w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Zgodnie z ustawowym wyjaśnieniem,  beneficjentem rzeczywistym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, które sprawują bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub osobę fizyczną lub osoby fizyczne, w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub przeprowadzana jest transakcja okazjonalna. Za beneficjenta rzeczywistego, przykładowo, można uznać osobę fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą, wspólników spółek osobowych, osoby fizyczne będące udziałowcami lub akcjonariuszami klienta, czy sprawujące kontrolę nad nim, bądź po prostu zajmujące wysokie stanowiska kierownicze.

Czy zgromadzenie wspólników sp. z o.o. może odbywać się na odległość ?

Tak, Kodeks spółek handlowych przewiduje, że wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą odbywać zgromadzenia na odległość, czyli nie jest wymagane, jeszcze tak jak do niedawna, aby wspólnicy spotykali się osobiście w siedzibie spółki na terenie Polski. Art. 2341 Kodeksu spółek handlowych dopuszcza udział w zgromadzeniu wspólników przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, poprzez w szczególności transmisję obrad zgromadzenia wspólników w czasie rzeczywistym, dwustronną komunikację w czasie rzeczywistym, w ramach której wspólnicy mogą wypowiadać się w toku obrad zgromadzenia wspólników, przebywając w miejscu innym niż miejsce obrad zgromadzenia wspólników, a także wykonywanie osobiście lub przez pełnomocnika prawa głosu przed lub w toku zgromadzenia wspólników. Warto dodać, że jeżeli umowa spółki dopuszcza udział w zgromadzeniu wspólników przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, udział wspólników w zgromadzeniu wspólników może podlegać jedynie wymogom i ograniczeniom, które są niezbędne do identyfikacji wspólników i zapewnienia bezpieczeństwa komunikacji elektronicznej.

Jak wygląda odpowiedzialność za zobowiązania spółki przy jej podziale?

Przepisy Kodeksu spółek handlowych przewidują solidarną odpowiedzialności spółki dzielonej oraz pozostałych spółek za zobowiązania przypisane w planie podziału spółce przejmującej lub spółce nowo zawiązanej. W judykaturze długo występowały kontrowersje dotyczące tego, czy istnieje, obok solidarnej odpowiedzialności spółek przejmujących oraz spółek nowo zawiązanych, również solidarna odpowiedzialności spółki dzielonej za zobowiązania. Nie mniej jednak, nowelizacja Kodeksu spółek handlowych z 2019 r. zakończyła spór i jednoznacznie przesądziła w art. 546, że: „Za zobowiązania przypisane w planie podziału spółce przejmującej lub spółce nowo zawiązanej spółka dzielona oraz pozostałe spółki, na które został przeniesiony majątek spółki dzielonej, odpowiadają solidarnie przez trzy lata od dnia ogłoszenia o podziale. Odpowiedzialność ta jest ograniczona do wartości aktywów netto przyznanych każdej spółce w planie podziału.

Czy spółka akcyjna i spółka komandytowo – akcyjna są zobowiązane do prowadzenia własnej strony internetowej ?

Z uwagi na postępujący proces digitalizacji spółek akcyjnych, a także w celu zapewnienia  większej ochrony praw akcjonariuszy mniejszościowych, ograniczenia ryzyka ewentualnego braku informowania ich o istotnych kwestiach oraz zapewnienia większej stabilności i bezpieczeństwa obrotu, od 1.01.2020 r. każda spółka akcyjna oraz komandytowo-akcyjna ma obowiązek posiadania własnej strony internetowej i umieszczania na niej, w specjalnie wydzielonych do tego miejscach, wymaganych przez prawo lub ich statuty ogłoszeń pochodzących od spółek do akcjonariuszy. Strony internetowe podlegają obowiązkowemu ujawnieniu i aktualizacji w KRS.

Jak poprawnie ustalić dzień dywidendy w sytuacji, gdy nie zostanie on wskazany w uchwale zgromadzenia wspólników ?

Przepisy jednoznacznie wskazują, że w przypadku, w którym zgromadzenie wspólników nie określiło w uchwale o podziale zysku dnia dywidendy, to w takiej sytuacji, za dzień dywidendy uznaje się dzień powzięcia uchwały o podziale zysku. Warto jeszcze podkreślić, że jeżeli zgromadzenie wspólników nie wskaże terminu do wypłaty przedmiotowej dywidendy, to taka wypłata, zgodnie z literalnym brzmieniem artykułu 193 Kodeksu spółek handlowych powinna nastąpić niezwłocznie po dniu dywidendy.

Kto może reprezentować spółkę znajdującą się w likwidacji ?

Zgodnie z art. 276 par. 1 oraz 463 par. 1 Kodeksu spółek handlowych, likwidatorami w odniesieniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej są członkowie zarządu, z tym zastrzeżeniem, że umowa spółki lub uchwała wspólników/statut lub uchwała walnego zgromadzenia stanowią inaczej.  Na gruncie nowelizacji Kodeksu spółek handlowych i dodania § 11 w art. 276 KSH oraz § 31 w art. 463 KSH jasno określono także sposób reprezentacji spółki w likwidacji, tak że zgodnie z nowymi przepisami, reprezentacja spółki określana będzie w umowie (statucie) spółki, uchwale wspólników (walnego zgromadzenia) albo orzeczeniu sądu.

Jak prawidłowo dokonać rezygnacji przez ostatniego członka zarządu tj. w sytuacji, gdy żaden inny mandat nie byłby obsadzony po jego rezygnacji?

Jeżeli w razie rezygnacji członka zarządu spółki z o.o. żaden mandat w zarządzie nie byłby obsadzony, to w takim przypadku, członek zarządu powinien złożyć rezygnację wspólnikom, zwołując w tym celu zgromadzenie wspólników. Rezygnacja staje się skuteczna z dniem następującym po dniu, na który zwołano zgromadzenie wspólników. Istnieje możliwość odmiennego uregulowania trybu złożenia rezygnacji przez ostatniego lub jedynego członka zarządu w umowie spółki. Natomiast w odniesieniu do spółki akcyjnej, przepisy przewidują tryb złożenia rezygnacji przez jedynego członka zarządu radzie nadzorczej. Stosownie zaś do art. 369 § 52  Kodeksu spółek handlowych, w przypadku gdyby również w radzie nadzorczej żaden mandat nie był obsadzony, członek zarządu powinien złożyć rezygnację akcjonariuszom, zwołując w tym celu walne zgromadzenie, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Analogicznie do spółki z o.o., w takiej sytuacji rezygnacja staje się skuteczna dopiero z dniem następującym po dniu, na który zwołano walne zgromadzenie.

Czy optymalizacje podatkowe są dozwolone?

Optymalizacja podatkowa z istoty jest działaniem w granicach prawa, które ma na celu zminimalizowanie obciążeń podatkowych danego podmiotu.  

Stosowanie legalne optymalizacji podatkowej, jest działaniem prawidłowym i przyczynia się do poprawy wyniku finansowego podatników poprzez redukcję wysokich (nazbyt?) zobowiązań podatkowych.   

W związku jednak z globalnym trendem przeciwdziałania zjawisku unikania opodatkowania możliwy zakres przeprowadzanych optymalizacji zmniejsza się (inaczej mówiąc następuje stopniowe uszczelnianie systemów podatkowych). Wiele popularnych jeszcze kilka lat temu rozwiązań stanowiących całkowicie legalne metody optymalizacji, w wyniku zmian legislacyjnych nie daje już oczekiwanych efektów i nie jest stosowanych, ponieważ obarczone zostały dużym ryzykiem podatkowym, np. kontroli podatkowej, a nawet odpowiedzialności karnej czy karnoskarbowej. W szczególności problematyczne okazały się, uznawane już powszechnie za agresywne metody optymalizacji, struktury z wykorzystywaniem podmiotów zagranicznych umiejscowionych zwłaszcza w tzw. rajach podatkowych (kraje stosujące szkodliwą konkurencję podatkową).  

Należy pamiętać, że zastosowana optymalizacja nie może być działaniem o sztucznym charakterze, którego jedynym celem jest osiągnięcie korzyści podatkowej. Poza tym zastosowanie danego rodzaju optymalizacji podatkowej skutkować może obowiązkiem zaraportowania tzw. schematu podatkowego zgodnie z regulacją MDR. 

Czym są schematy podatkowe i kiedy powstaje obowiązek ich raportowania ?

Od stycznia 2019 r. w Polsce obowiązują nowe przepisy dotyczące informowania fiskusa o schematach podatkowych (z ang. Mandatory Disclosure Rules, MDR). Wdrożenie do polskiego systemu prawa regulacji MDR ma zapobiegać agresywnemu planowaniu podatkowemu i dostarczać organom podatkowym informacji o operacjach biznesowych przeprowadzanych przez podatników. Trzeba jednak zaznaczyć, że obowiązkiem raportowania mogą być objęte także legalne działania podejmowane przez przedsiębiorców – w konsekwencji nowe przepisy nakładają na firmy dodatkowe obowiązki sprawozdawcze. 

Schematem podatkowym jest uzgodnienie, czyli czynność lub zespół powiązanych ze sobą czynności, w tym czynność planowana lub zespół czynności planowanych, których co najmniej jedna strona jest podatnikiem lub które mają lub mogą mieć wpływ na powstanie lub niepowstanie obowiązku podatkowego, które: 

  • spełnia kryterium głównej korzyści oraz posiada ogólną cechę rozpoznawczą, lub 
  • posiada szczególną cechę rozpoznawczą, lub 
  • posiada inną szczególną cechę rozpoznawczą 

Definicja schematu podatkowego jest bardzo niejasna i jej interpretacja bywa kłopotliwa. W największym uproszczeniu raportowaniu podlegają czynności mające na celu osiągnięcie korzyści podatkowej (choć nie tylko – nierzadko dane uzgodnienie nie przynosi korzyści podatkowej, a obowiązek raportowania powstaje). 

Do raportowania schematów podatkowych może być zobowiązany zarówno promotor (np. radca prawny, doradca podatkowy), korzystający (podatnik u którego wdrażany jest schemat podatkowy), a także wspomagający (np. notariusz, biuro rachunkowe pośredniczące przy wdrażaniu schematu). 

Prawidłowa identyfikacja schematów podatkowych oraz przestrzeganie terminów ich raportowania jest kluczowa, bowiem za naruszenie przepisów o MDR przewidziano bardzo wysokie kary z Kodeksu karno-skarbowego. 

Jakich obowiązków muszą przestrzegać podmioty powiązane?

Zgodnie z polskimi ustawami o podatkach dochodowych, które regulują m.in. tematykę cen transferowych, przez podmioty powiązane należy rozumieć m.in. podmioty, pomiędzy którymi występuje określona przez ustawę więź o charakterze kapitałowym, osobowym, rodzinnym bądź innym, jeżeli tylko występuje faktyczne wywieranie wpływu jednego podmiotu na drugi. Podmiotami powiązanymi są także spółka osobowa i jej wspólnicy, a także podmiot i jego zagraniczny zakład.  

Zatem podmiotami powiązanymi przykładowo mogą być dwie spółki mające tego samego udziałowca lub podmioty, w których funkcje członka zarządu/rady nadzorczej pełni ta sama osoba. 

Do głównych obowiązków spoczywających na podmiotach powiązanych należy zaliczyć: 

  1. obowiązek stosowania ceny rynkowej w zawieranych transakcjach, 
  2. obowiązek sporządzania dokumentacji cen transferowych wraz z analizą porównywalności. 

Obowiązek przestrzegania ceny rynkowej oznacza takie ustalenie ceny rynkowej pomiędzy podmiotami powiązanymi, którą ustaliłby podmioty od siebie całkowicie niezależne – w praktyce aby, ustalić cenę rynkową należy przeprowadzić analizę porównywalności (na danych własnych lub dostępnych na rynku).  

Dokumentację cen transferowych natomiast należy sporządzić, jeżeli na danej transakcji o jednorodnym charakterze zostały przekroczone limity transakcyjne (2 mln lub 10 mln zł – w zależności od rodzaju transakcji), a także gdy polski podatnik zawiera zakupową transakcje z podmiotami mającymi siedzibę w raju podatkowym. 

Czym jest ulga B+R i IP-Box i kto może z nich skorzystać?

Ulga B+R to ulga na działalność badawczo-rozwojową. Przez działalność badawczo-rozwojową należy rozumieć działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. W rezultacie działalnością B+R będą m.in. działania ukierunkowane na wytworzenie nowych produktów/usług bądź ich innowacyjny rozwój.  

Za prace B+R uznaje się m.in. opracowywanie nowych rozwiązań, które odróżniają się od przyjętych wcześniej w ramach danego przedsiębiorstwa i to nawet gdy podobne opracowania równolegle powstają na poziomie krajowym czy globalnym. Innymi słowy, aby skorzystać z Ulgi B+R niekoniecznie trzeba produkować mikroprocesory do promów kosmicznych:)  Każdy przedsiębiorca, który rozwija swoją ofertę produktową, ulepsza procesy technologiczne, itd., ma realną szansę na skorzystanie z ulgi.  

Dzięki uldze niektóre rodzaje wydatków (tzw. koszty kwalifikowane) – zaliczane do kosztów podatkowych – można ponownie odliczyć od dochodu po zakończonym roku podatkowym. Przykładowo od dochodu można drugi raz odliczyć wynagrodzenia z tytułu umów o pracę, składki ZUS, czy też wydatki związane z nabyciem materiałów i surowców lub odpisy amortyzacyjne.  

Kolejną ulgą dla innowacyjnych przedsiębiorców jest ulga IP-BOX. Od 1 stycznia 2019 r. podatnicy prowadzący prace badawczo-rozwojowe mogą skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów uzyskanych z wytworzonych bądź ulepszonych kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Preferencyjne opodatkowanie kształtuje się na poziomie 5% w PIT oraz CIT.  

Zgodnie z przepisami za kwalifikowane prawa własności intelektualnej uważa się m.in. patent, prawo ochronne na wzór użytkowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu, prawo z rejestracji nowych odmian roślin i ras zwierząt, autorskie prawo do programu komputerowego. Komercjalizacja tych praw daje prawo do zastosowania 5% stawki podatku. 

Czym jest podatek u źródła?

W określonych w ustawie o PIT i CIT przypadkach, od należności wypłacanych zagranicznym kontrahentom należy pobierać zryczałtowany podatek dochodowy, zwany podatkiem u źródła. Istotnym elementem tego podatku, jest jego rozliczenia przez płatnika – czyli firmę wypłacającą należności za granicę.  

Ustawy o podatkach dochodowych wymieniają szereg różnych należności, od których ten podatek należy pobierać, przykładowo pojawi się on gdy zagranicznemu kontrahentowi wypłacamy odsetki, należności licencyjne, dywidendy, a także wynagrodzenie za świadczenie usług niematerialnych, np. usług doradczych, reklamowych, czy też przetwarzania danych.  

Wpływ na obowiązek potrącenia podatku u źródła mają umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej z państwem nierezydenta. W niektórych przypadkach możliwe będzie zastosowanie zwolnienia z opodatkowania lub opodatkowanie wg. niższej stawki podatku. Niezbędnym (i często niejedynym) warunkiem do skorzystania ze zwolnienia lub niższej stawki podatku jest  przedstawienie przez zagranicznego kontrahenta certyfikatu rezydencji podatkowej. 

Kiedy należy stosować mechanizm podzielonej płatności (split payment)?

Mechanizm podzielonej płatności (split paymentMPP) to rozwiązanie dotyczące szczególnego sposobu dokonywania płatności przy wykorzystaniu rachunku VAT założonego do rachunków firmowych.   

Mechanizm ten może być stosowany wyłącznie w odniesieniu do transakcji dokonywanych na rzecz innych podatników VAT i wyłącznie w związku z zapłatą za fakturę, na której wykazano kwotę VAT. Podstawowym założeniem split paymentu jest rozdzielenie zapłaty należności przelewem na dwa strumienie, tj.:  

  • kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku VAT wykazanej na fakturze, która trafia na specjalny rachunek dostawcy, zwany rachunkiem VAT, oraz  
  • kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wykazanej na fakturze, która jest przelewana na zasadach ogólnych lub jest rozliczana w inny sposób. 

Od 1 listopada 2019 r. stosowanie mechanizmu podzielonej płatności jest obowiązkowe w niektórych rodzajach rozliczeń. Podzielona płatność będzie musiała być zastosowana przez nabywcę przy regulowaniu należności, jeżeli łącznie zostaną spełnione następujące warunki:  

  1. przedmiotem transakcji są towary lub usługi wskazane w załączniku nr 15 (np. złom, stal, elektronika, części do samochodów, usługi budowlane), 
  2. kwota należności brutto wykazana na fakturze dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług z załącznika nr 15 przekracza 15 000 zł, 
  3. czynność jest dokonywana na rzecz podatnika.  

Dodatkowo na fakturach podlegających pod obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności sprzedawca ma obowiązek umieszczać adnotację „mechanizm podzielonej płatności”.  

Za niestosowanie przepisów o split payment przewidziano szereg sankcji, w tym brak możliwości rozpoznania wydatku w kosztach podatkowych, solidarną odpowiedzialność w VAT, czy też kary pieniężne z KKS. 

Dodatkowo od 1 kwietnia 2020 r. duzi przedsiębiorcy, a od 1 lipca 2020 r. pozostali przedsiębiorcy, muszę w ewidencji JPK prawidłowo wykazywać faktury podlegające pod obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności.