W końcu w myśl Regulaminu Tarczy Finansowej PFR dla MŚP warunkami częściowego umorzenia dofinansowania (w maksymalnej możliwej wysokości – tj. 75% uzyskanej kwoty) jest prowadzenie przez Beneficjenta działalności gospodarczej w okresie do 12 miesięcy od dnia otrzymania wsparcia oraz utrzymanie określonego stanu zatrudnienia. Z kolei zakończenie działalności w okresie 12 miesięcy od otrzymana dofinansowania, będzie równać się obowiązkowi jego zwrotu w pełnej wysokości.

Tymczasem Regulamin Tarczy PFR dla MŚP nie reguluje w żadnym stopniu konsekwencji, jakie dla Beneficjenta może mieć reorganizacja jego działalności.

Punktem wyjścia do dalszej analizy może tutaj być komunikat PFR S.A. z dnia 31 sierpnia 2020 roku w sprawie. przekazywania PFR S.A. informacji w zakresie reorganizacji podmiotowych Beneficjentów (przekształcenia, połączenia, podziały) w rozumieniu Kodeksu Spółek Handlowych, w którym PFR stanęła na następującym stanowisku w przedmiocie wpływu reorganizacji działalności na możliwość realizacji przez Beneficjenta obowiązków wynikających z zawartej z PFR umowy, a tym samym pośrednio również na powstanie obowiązku zwrotu otrzymanych środków:

1. Zgodnie z § 7 ust. 1 lit. d) umowy subwencji finansowej Beneficjent zobowiązany jest do niezwłocznego zawiadomienia Polskiego Funduszu Rozwoju S.A. o wszelkich okolicznościach mających wpływ na realizację zobowiązań wynikających z umowy subwencji finansowej.
2. W ocenie PFR okolicznością, mającą wpływ na realizację zobowiązań wynikających z umowy subwencji finansowej jest reorganizacja podmiotowa, w szczególności, gdy w wyniku jej przeprowadzenia zmianie ulegają takie dane jak firma lub Numer Identyfikacji Podatkowej przedsiębiorcy, który otrzymał subwencję.
3. Informacje o przeprowadzonych reorganizacjach podmiotowych prosimy przekazywać na następujący adres e-mail: tf_msp@pfr.pl.
4. Jednocześnie PFR wskazuje, że przeprowadzenie reorganizacji skutkującej sukcesją uniwersalną lub kontynuacją działalności nie wymaga uprzedniej zgody PFR.

Zgodnie z treścią powyższego komunikatu, wydaje się, że jeżeli skutkiem reorganizacji jest kontynuacja działalności albo sukcesja uniwersalna, to nie ma ona wpływu na dofinansowanie. W świetle przepisów KSH z kontynuacją działalności (art. 553 § 1 KSH) mamy do czynienia w razie przekształcenia spółki. Sukcesja uniwersalna z kolei występuje w razie przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę kapitałową (art. 584² KSH). W konsekwencji Beneficjent, który dokona reorganizacji przez przekształcenie, będzie zobowiązany jedynie do poinformowania PFR o tym fakcie (por. pkt 2 cytowanego wyżej komunikatu), ale nie będzie zobligowany do uzyskania uprzedniej zgody PFR. Przekształcenie bowiem nie ma wpływu na okoliczności warunkujące prawo do umorzenia części dofinansowania, a zaledwie doprowadzi do zmiany firmy (nazwy, pod którą przedsiębiorca działa na rynku).

Problematyczny może natomiast się okazać proces podziału lub połączenia spółek, którego uczestnikiem byłaby spółka-Beneficjent.

Oba te procesy w myśl pkt 4 cytowanego wyżej komunikatu wydają się być dopuszczalne, a po stronie spółki-Beneficjenta wymagane będzie zaledwie poinformowanie PFR o przekształceniu, zważywszy że zarówno łączenie się spółek jak i ich podział skutkuje sukcesją uniwersalną praw i obowiązków (por. art. 494 KSH dla procesu połączenia się spółek oraz art. 531 § 1 KSH dla procesu podziału spółki). Z drugiej jednak strony, w przypadku podziału (połączenia) spółek może dojść do sytuacji w której jedna ze spółek zakończy swoją działalność z mocy prawa, co może być szczególnie niebezpieczne, gdy taką spółką będzie spółka-Beneficjent.

Dla przykładu, spółka dzielona (z wyjątkiem spółki dzielonej przez jej wydzielenie) jest rozwiązywana bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego w dniu wykreślenia jej z rejestru (por. art. 530 § 1 KSH), co zresztą (w myśl art. 542 § 2 KSH) jest dokonywane z urzędu po zarejestrowaniu podwyższenia kapitału zakładowego spółek przejmujących. Podobna sytuacja ma miejsce w razie połączenia spółek w drodze przejęcia oraz połączenia dwóch spółek przez zawiązanie nowej spółki (art. 493 § 1 KSH). Jak w takich okolicznościach będzie traktowana spółka-Beneficjent, która dla przykładu zostanie podzielona na dwie mniejsze? Nie sposób jest na to pytanie odpowiedzieć jednoznacznie.

Podziały i połączenia spółek mogą tez okazać się problematyczne dla Beneficjentów z innych przyczyn. Można tutaj zasygnalizować m.in. problemy powstałe w związku z przeniesieniem zakładu pracy z punktu widzenia stanu zatrudnienia, a także ze względu na wpływ procesu podziału (połączenia) na wyniki bilansowe spółek (mali i średni przedsiębiorcy w celu umorzenia subwencji w wysokości 75% jej kwoty mają również wymóg wykazania straty gotówkowej na sprzedaży o wysokości większej niż 25% wartości subwencji). Stąd też każdy przypadek reorganizacji działalności w drodze podziału (połączenia) spółek, w którym uczestniczyłaby spółka-Beneficjent, powinien być należycie przeanalizowany pod kątem zagrożenia zwrotem dofinansowania w kwocie wyższej, niż podstawowe 25% jej wartości.

Jednoznacznie za to można odpowiedzieć na pytanie o dopuszczalność wniesienia przedsiębiorstwa przedsiębiorcy jednoosobowego do spółki poprzez aport. Niestety – odpowiedź na będzie negatywna. W ocenie PFR spółka przejmująca w drodze aportu przedsiębiorstwo jednoosobowego przedsiębiorcy nie jest kontynuatorem jego działalności, a co za tym idzie miało miejsce zaprzestanie przez niego działalności skutkujące powstaniem obowiązku zwrotu subwencji.