Dlaczego korzystając z preferencyjnych zasad podatku u źródła należy stosować ceny rynkowe?
Podatek u źródła (ang. WHT – Withholding Tax) jest zryczałtowaną formą podatku dochodowego (PIT i CIT) który opodatkowuje przychody nierezydentów osiągane w Polsce m.in. z tytułu należności licencyjnych, odsetek i niektórych usług niematerialnych. Co do zasady przychody te podlegają opodatkowaniu w wysokości 20% wypłacanego wynagrodzenia. Niemniej zarówno ustawa jak i umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania pozwalają na zwolnienie z podatku lub zastosowanie preferencyjnej stawki podatku.
Mechanizm podatku WHT
Podatek cechuje to, że jego płatnikiem jest podmiot dokonujący wypłaty należności na rzecz nierezydenta a rola podatnika przypada podmiotowi otrzymującemu zapłatę. Zadaniem płatnika jest obliczenie i pobranie podatku i przekazanie go do urzędu skarbowego w państwie źródła. Podatnik otrzymuje natomiast wynagrodzenie w kwocie netto, pomniejszone o należny podatek u źródła.
Zwolnienie krajowe a ceny rynkowe
Przy okazji korzystania ze zwolnienia z WHT przychodów z odsetek i licencji na podstawie przepisów krajowych należy zwrócić uwagę na art. 21 ust. 7 Ustawy o CIT. Wskazuje on, że jeśli w wyniku powiązań między podmiotem wypłacającym i uzyskującym powyżej wymienione należności, zostaną ustalone lub narzucone nierynkowe warunki, wówczas zwolnienie stosuje się tylko do kwoty należności określonej bez uwzględniania warunków wynikających z tych powiązań.
Mając to na uwadze, zwolnienie z podatku można stosować jedynie do tej części wypłacanej kwoty wynagrodzenia lub odsetek, która odpowiada wynagrodzeniu, które zostałoby zapłacone w warunkach rynkowych. W sytuacji, w której organ podatkowy uznałby, że zapłata dokonana przez polskiego płatnika jest sztucznie zawyżona, mógłby od nadwyżki ponad cenę rynkową zażądać podatku u źródła wraz z odsetkami od zaległości podatkowej.
Przykładowo: Spółka A wypłaca na rzecz powiązanej spółki B odsetki, które zostały obliczone w oparciu o stopę procentową w wysokości 20%. Rynkowe oprocentowanie z perspektywy spółki A powinno wynosić od 7 do 10%. Stąd Spółka A ma prawo do zastosowania zwolnienia z podatku tylko do połowy wypłacanych odsetek. Od pozostałej części powinna ona pobrać podatek wg 20% stawki podatku.
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania a ceny rynkowe
Podobne zapisy znajdują się również w wielu zawartych przez Polskę umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania. Przykładowo w konwencji podpisanej z Wielką Brytanią istnieje przepis pozwalający na zastosowanie obniżonej stawki podatku w wysokości 5% przy spełnieniu odpowiednich warunków w przypadku przychodów z tytułu odsetek i należności licencyjnych. Jej zastosowanie możliwe jest jednak wyłącznie do kwoty odpowiadającej warunkom rynkowym.
Z kolei w umowie podpisanej z Meksykiem zastosowanie znalazły podobne przepisy pozwalające na skorzystanie z obniżonej stawki w wysokości 10% lub 15% w przypadku odsetek i 10% w przypadku należności licencyjnych. Ponownie jest to jednak możliwe jedynie do kwoty odpowiadającej warunkom rynkowym.
W praktyce niezależnie od tego, czy stosujemy zwolnienie wynikające z ustawy, czy też preferencje wynikające z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawsze warto zwrócić uwagę na ceny transferowe i zbadać kwestię rynkowości wynagrodzenia.
Obowiązek dochowania należytej staranności
Ma to szczególne znaczenie w kontekście wymogu dochowania należytej staranności przez płatnika. Weryfikacja przesłanek umożliwiających skorzystanie z obniżonej stawki lub niepobrania podatku wynikająca z przepisów szczególnych lub umów dotyczących unikania podwójnego opodatkowania powinna przebiegać z zachowaniem należytej staranności. Taki obowiązek nakładają na płatnika obowiązujące przepisy prawne.
Pojęcie należytej staranności nie jest zdefiniowane w żadnym obowiązującym w Polsce akcie prawnym, a Krajowa Izba Skarbowa nie wydaje interpretacji w tym zakresie. Zgodnie z projektem objaśnień podatkowych Ministerstwa Finansów w sprawie podatku u źródła, należytą staranność należy rozumieć jako podejmowanie działań istotnych z punktu widzenia zastosowania danej preferencji podatkowej w konkretnym przypadku. W kontekście klauzul rynkowości zawartych w ustawie czy też w umowach międzynarodowej należyta staranność wymaga zweryfikowania przez płatnika tego czy wynagrodzenie jest rynkowe.
Konsekwencje niedochowania należytej staranności mogą okazać się bardzo dotkliwe. Podstawową sankcją jest nałożenie na płatnika obowiązku zapłaty podatku wg podstawowej stawki 20% wraz z odsetkami za zwłokę. Oprócz tego zgodnie z Ordynacją Podatkową płatnikowi grozi nałożenie tzw. dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 10% wartości brutto należności podlegających WHT. Natomiast w stosunku do osób indywidualnych odpowiedzialnych za podatek u źródła mogą także zostać zastosowane dodatkowe kary na podstawie przepisów karnych skarbowych.
Jak możemy Państwu pomóc?
Aby zabezpieczyć się przed sankcjami karnymi zaleca się sporządzenie analizy rynkowości, która może stanowić zarówno podstawę do ustalenia cen w zawieranych transakcjach z podmiotami powiązanymi jak i dowód na potwierdzenie rynkowego charakteru wynagrodzenia w przypadku ewentualnej kontroli podatkowej.
Jeśli są Państwo zainteresowani analizą rynkowości warunków zawieranych transakcji i innymi tematami związanymi z cenami transferowymi zapraszamy do kontaktu pod adresem: cenytransferowe@staniekandpartners.com