Ceny transferowe

Dokumentacja cen transferowych to kompleksowy zestaw informacji i analiz dotyczących cen i warunków transakcji między powiązanymi podmiotami – wymaganych przez regulacje prawne. Jej celem jest udowodnienie, że transakcje dokonane pomiędzy podmiotami powiązanymi (lub z podmiotem rajowym) są prowadzone na zasadach rynkowych, czyli takich które byłyby zawierane na analogicznych zasadach pomiędzy niepowiązanymi stronami.

W zależności od rodzaju transakcji i wartości, dokumentacja jest wymagana, jeśli wartość transakcji przekracza określone progi dokumentacyjne:

• Transakcje towarowe: 10 000 000 zł
• Transakcje finansowe: 10 000 000 zł
• Transakcje usługowe: 2 000 000 zł
• Inne transakcje: 2 000 000 zł

W przypadku transakcji kontrolowanych z podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową lub zagranicznym zakładem położonym na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową (tj. podmiotem z raju podatkowego), progi dokumentacyjne są następujące:

• Transakcje finansowe: 2 500 000 zł
• Transakcje inne niż finansowe: 500 000 zł

Cena transferowa to ustalona cena lub wartość wynikająca z transakcji między powiązanymi podmiotami, która powinna być zgodna z zasadą ceny rynkowej. Zasada ta wymaga, aby powiązane podmioty ustalały ceny na analogicznych warunkach, jakie byłyby przyjęte w transakcjach między niepowiązanymi stronami, działającymi w porównywalnych okolicznościach. Usługi w zakresie cen transferowych mają na celu zapobieganie ryzykom podatkowym związanym z potencjalnym wykorzystywaniem cen transferowych do unikania opodatkowania lub optymalizacji podatkowej w grupach kapitałowych.

Podmiot powiązany (zwany również powiązanym podmiotem lub podmiotem powiązanym gospodarczo) w kontekście cen transferowych odnosi się do dwóch lub więcej podmiotów, które są w jakiś sposób ze sobą powiązane. Powiązania te mogą wynikać z faktycznych lub potencjalnych relacji kontrolującego zależnego, wspólnego kontrolującego lub wspólnego zależnego. Takie powiązania występują, gdy podmioty są w stanie wywierać wpływ na działania lub decyzje innych podmiotów, co może wpłynąć na ustalanie cen transakcji między nimi.

Analiza ceny transferowej, zwana również analizą porównawczą lub benchmarkingową, ma na celu weryfikację i potwierdzenie zgodności warunków transakcji kontrolowanych z rynkowymi standardami. Jej celem jest udowodnienie, że transakcje pomiędzy powiązanymi podmiotami odzwierciedlają warunki rynkowe. W ten sposób przedsiębiorstwo dąży do zapewnienia, że ceny ustalone w takich transakcjach są obiektywne i nie faworyzują żadnej ze stron, co pozwala uniknąć sporów z organami podatkowymi i spełnić obowiązki z zakresu cen transferowych.

Transakcje rajowe, objęte regulacjami cen transferowych w ustawach o CIT oraz PIT, to zarówno transakcje zawierane między podmiotami powiązanymi, jak i z podmiotami niepowiązanymi, które mają siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową.

Lista państw/terytoriów uznawanych jako „raje podatkowe” jest ogłaszana poprzez rozporządzenie Ministra Finansów.

Istnieje kilka metod ustalania cen transferowych, które podmiot mogą zastosować w celu określenia cen transakcji pomiędzy powiązanymi podmiotami. Wybór odpowiedniej metody zależy od rodzaju transakcji i dostępności danych rynkowych. Oto kilka najczęściej stosowanych metod:

Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej (Comparable Uncontrolled Price, CUP lub PCN): Ta metoda polega na porównaniu ceny transakcji kontrolowanej do cen transakcji analogicznych, które zostały zawarte pomiędzy niepowiązanymi podmiotami. CUP jest preferowaną metodą, jeśli dostępne są odpowiednie porównywalne transakcje.

Metoda koszt plus (Cost Plus Method, CPM): Metoda ta polega na ustaleniu ceny transferowej w transakcji kontrolowanej w wysokości stanowiącej sumę bazy kosztowej i narzutu na kosztach zawartych w bazie kosztowej.

Metoda ceny odsprzedaży (Resale Price Method, RPM): W RPM analizuje się marżę, jaką podmiot kontrolowany osiąga w transakcji z niepowiązanymi nabywcami, a następnie tę marżę nakłada się na koszty transakcji kontrolowanej, aby określić cenę sprzedaży.

Metoda podziału zysków (Profit Split Method, PSM): Ta metoda polega na określeniu łącznego zysku, jaki w związku z daną transakcją kontrolowaną osiągnęły podmioty powiązane oraz podziału tego zysku między te podmioty w takiej proporcji, w jakiej dokonałyby tego podziału podmioty niepowiązane, w szczególności z uwzględnieniem pełnionych przez nie funkcji, angażowanych aktywów i ponoszonych ryzyk.

Metoda marży transakcyjnej netto (Transactional Net Margin Method, TNMM): Ta metoda polega na określeniu wskaźnika finansowego odzwierciedlającego relację marży zysku jaką uzyskuje podmiot powiązany w transakcji kontrolowanej do odpowiedniej bazy. Marżę zysku określa się poprzez odliczenie od przychodu osiągniętego z transakcji kontrolowanej kosztów związanych z realizacją tej transakcji.

Zgodnie z przepisami Kodeksu Karnego Skarbowego (KKS), naruszenie obowiązków dotyczących cen transferowych może skutkować nałożeniem kar grzywny. Sankcje te obejmują m.in. nieprzygotowanie dokumentacji, niedołączenie grupowej dokumentacji lub sporządzenie dokumentacji cen transferowych niezgodnie ze stanem rzeczywistym, za co podatnikowi grozi kara grzywny do 720 stawek dziennych (maksymalnie do około 33,5 milionów złotych w 2023 roku). Podobnie, za sporządzenie dokumentacji po terminie lub niewłaściwe złożenie formularza TPR, grozi kara grzywny do 240 stawek dziennych (maksymalnie do około 11,17 milionów złotych w 2023 roku).