Korekta Cen Transferowych: Istota i zastosowanie
W dzisiejszym globalnym środowisku gospodarczym wielonarodowe korporacje prowadzą działalność na różnych rynkach na całym świecie. W ramach takiej działalności często zachodzi potrzeba przeprowadzania transakcji między spółkami zależnymi, które są częścią tego samego koncernu.
Transakcje takie nazywane są transakcjami kontrolowanymi. Jednakże, aby uniknąć nadużyć związanych z wykorzystywaniem wewnątrzgrupowej sytuacji i zachować rynkowy poziom wynagrodzenia wykreowano rozwiązanie, jakim są korekty cen transferowych.
Czym jest korekta cen transferowych?
Korekta cen transferowych polega na korygowaniu (dostosowywaniu) cen transferowych do ich rynkowego poziomu (zgodnego z zasadą arm’s length principle). Cena transferowa to ustalona lub narzucona cena, wynagrodzenie, wynik finansowy, wskaźnik finansowy lub inny rezultat finansowy, który wynika z powiązań między powiązanymi podmiotami, zgodnie z definicją zawartą w art. 11a ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT i analogicznie w art. 23m ustawy o PIT w ramach realizacji transakcji kontrolowanej.
Korekty cen transferowych można dokonać poprzez zmianę wysokości uzyskanych przychodów lub poniesionych kosztów uzyskania przychodów.
Kiedy korekta jest uznawana za korektę cen transferowych?
Należy zaznaczyć, że nie każda korekta cen transferowych spełnia kryteria określone w art. 11e ustawy o CIT oraz odpowiednio art. 23q ustawy o PIT. Przepisy te zawierają szczegółowe warunki, które muszą być spełnione łącznie, aby korekta była uznana za korektę cen transferowych takie jak:
- w ramach realizowanej transakcji kontrolowanej muszą zostać ustalone warunki, które ustaliłyby ze sobą podmioty niepowiązane;
- nastąpiła zmiana istotnych okoliczności mających wpływ na ustalone w trakcie roku podatkowego warunki lub uzyskano wiedzę o faktycznie poniesionych kosztach, lub uzyskania wiedzy o rzeczywistych przychodach;
- w momencie dokonania korekty cen transferowych podatnik posiada oświadczenie podmiotu powiązanego lub jest w posiadaniu dowodu księgowego dokonania przez ten podmiot korekty cen transferowych w tej samej wysokości co podatnik;
- w przypadku zagranicznych podmiotów powiązanych — istnieje podstawa prawna do wymiany informacji podatkowych z państwem, w którym podmiot powiązany, o którym mowa w trzecim punkcie, ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd.
Mając na uwadze powyższy katalog, podatnik może zadać sobie pytanie – jakie w takim wypadku transakcje mogą zostać uznane przez organ podatkowy za niespełniające przesłanki z artykułu 11e ustawy o CIT (23q ustawy o PIT)? W tym przypadku z pomocą przychodzą objaśnienia podatkowe w zakresie cen transferowych z 31 marca 2021 r. skupiające się na korekcie cen transferowych z art. 11e ustawy o CIT (i odpowiednio art. 23q ustawy o PIT). W owych objaśnieniach podatkowych wskazano przykładowy katalog sytuacji niepodlegających pod korektę cen transferowych, jak:
- zmiana zakresu przedmiotowego dostaw towarów lub usług, np. zamówienie
- świadczenia uzupełniającego,
- zwrot towarów,
- reklamacje ilościowe oraz jakościowe,
- opusty cenowe uzależnione od osiągnięcia określonego poziomu obrotów,
- rabaty wolumenowe dotyczące konkretnych dostaw.
Według objaśnień tego rodzaju sytuacje należy rozpatrzeć na tzw. zasadach ogólnych.
W jakim momencie można przeprowadzić korektę cen transferowych?
Przepisy ustaw o podatkach dochodowych nie precyzują dokładnego momentu i okresu, za jaki należy dokonać korekty cen transferowych. Można powiedzieć, że w tym aspekcie podatnik ma pewną swobodę wyboru w zakresie częstotliwości dokonywania tego rodzaju korekt.
Objaśnienia podatkowe dot. korekt w zakresie cen transferowych z dnia 31 marca 2021 r. wskazują na przesłanki, które w szczególny sposób powinny być brane przez podatnika pod uwagę, jak:
- specyfika transakcji i model stosowanych rozliczeń w danym etapie transakcji,
- zmienność czynników ekonomiczno – gospodarczych mających wpływ na warunki transakcji,
- dostępność wiarygodnych, obiektywnych danych porównawczych.
Ponadto według objaśnień, korekta cen transferowych powinna zostać dokonana przed złożeniem zeznania rocznego za dany rok i powinna obejmować okres nie dłuższy niż rok podatkowy. Możliwe jest również dokonanie korekty cen transferowych po złożeniu zeznania rocznego.
W jaki sposób udokumentować korektę cen transferowych?
Przepisy nie precyzują, jakim konkretnym dokumentem księgowym powinna być dokonana korekta cen transferowych. Dokonywanie korekt cen transferowych może mieć miejsce przede wszystkim na podstawie:
- dokumentu księgowego, w formie noty debetowej lub kredytowej, która zbiorczo koryguje przychody lub koszty powiązanego podmiotu w odniesieniu do danej transakcji kontrolowanej, bez konkretnego odniesienia do faktury lub noty,
- zbiorczej faktury korygującej,
- faktury korygującej, która odnosi się do konkretnej faktury lub pozycji z faktury z okresu rozliczeniowego.
Decyzja o wyborze rodzaju dokumentu księgowego powinna być podejmowana indywidualnie w każdym przypadku, uwzględniając okoliczności stanu faktycznego i przepisy wynikające z innych aktów prawnych, szczególnie ustawy o VAT. Ważne jest również, aby ocena, czy dana korekta stanowi korektę cen transferowych, nie była determinowana jedynie formą dokumentu księgowego, lecz miała na uwadze istotę ekonomiczną takiej korekty oraz profil funkcjonalny stron transakcji kontrolowanej.