Ustawa - Prawo Ochrony Środowiska - Staniek&Partners

Ustawa
Prawo ochrony środowiska

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska weszła w miejsce uprzednio obowiązującej ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska. Niniejsza ustawa obszernie reguluje zasady ochrony środowiska oraz warunki eksploatacji jego zasobów, przyjmując jako nadrzędną wartość wymóg zrównoważonego rozwoju. Przez zrównoważony rozwój należy rozumieć – w zgodzie z art. 3, pkt 50 ustawy taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń.

Ustawa w głównej mierze odnosi się do zasad ustalania warunków ochrony zasobów środowiska, warunków wprowadzania substancji lub energii do środowiska oraz koszty korzystania ze środowiska. Porusza zagadnienia obowiązków organów administracji, jak i odpowiedzialność poszczególnych podmiotów wraz z sankcjami.

Na treść ustawy składa się osiem tytułów:

Tytuł I

Przepisy ogólne

Na przepisy ogólne przedmiotowej ustawy składają się definicje, zasady i przepisy dotyczące polityki ekologicznej, programów ochrony przyrody, informacji o stanie środowiska, ale także przestrzegania ochrony środowiska w procesie zagospodarowania przestrzennego oraz realizacji inwestycji, jak i ogólnie rozumianej edukacji ekologicznej, badań dotyczących ochrony środowiska i reklamy.

Tytuł II

Ochrona Zasobów Środowiska

W tytule drugim zostały ustanowione zasady odnośnie pewnych elementów składających się na środowisko naturalne. Chodzić będzie w szczególności o środki ochrony powietrza, środki ochrony wód, środki ochrony powierzchni ziemi. Dokonano obostrzeń związanych z ograniczaniem hałasu, czy pola elektromagnetycznego m.in. poprzez wprowadzenie specjalnych stref oraz limitów, oraz skomponowania sposobów sprawdzania, czy dotrzymywane są dopuszczalne poziomy. Nałożono nadto ograniczenia związane z eksploatacją złóż kopalin oraz ustanowiono zasady ochrony roślin i zwierząt mających na celu przede wszystkim zachowanie cennych ekosystemów, różnorodności biologicznej i utrzymaniu równowagi przyrodniczej. W ostatnim dziale IX zostały uregulowane obostrzenia związane ze sposobem korzystania z nieruchomości w związku z ochroną środowiska, m.in. poprzez precyzyjne ustanowienie zasad ustalania obszarów ograniczonego użytkowania, czy utworzenia stref przemysłowych.

Tytuł III

Przeciwdziałanie Zanieczyszczeniom

Pod tytułem trzecim kryją się przepisy regulujące instytucje instalacji i urządzeń, dotyczące m.in. zakresu ich oddziaływania na środowisko naturalne, wprowadzające ograniczenia w eksploatowaniu instalacji i urządzeń w taki sposób, by nie przekraczać standardów emisyjnych oraz nie powodować pogorszenia stanu środowiska w znacznych rozmiarach lub zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego.

Dokonano uregulowań z zakresu dopuszczalności wprowadzenia substancji do środowiska. Chodzić będzie w szczególności o substancje stwarzające szczególne zagrożenie dla środowiska. Poruszono m.in. kwestie ich szczegółowego zabezpieczenia, należytego opakowywania niebezpiecznych substancji oraz obowiązki dokumentacyjno-informacyjne podmiotów wykorzystujących takie substancje.

Wprowadzono ustalenia związane z szeroko rozumianymi produktami poprzez wprowadzenie m.in. ograniczeń zużycia substancji i energii w procesie produkcyjnym, czy zakazu wprowadzania do obrotu produktów niespełniających wymagań.

Uregulowano także kwestie dotyczące dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk i portów, w szczególności poprzez określenie środków zapewniających ochronę przed zanieczyszczeniami powstającymi w związku z eksploatacją obiektów infrastruktury transportowej, tak jak i określono standardy jakości środowiska w związku z niniejszą eksploatacją i inne.

Precyzyjnie opisano zagadnienie pozwoleń na wprowadzanie do środowiska substancji i energii poprzez m.in. wykładnie rodzajów pozwoleń, wskazanie organów właściwych do ich wydania czy wprowadzenia obowiązku uprzedniej kontroli instalacji i obiektów przed wydaniem pozwolenia. Co więcej, zawarto informacje w kwestii okresu obowiązywania pozwoleń, zabezpieczenia roszczeń z tytułu wystąpienia negatywnych skutków w środowisku oraz szkód, czy przesłanki odmowy wydania, wygaśnięcia, cofnięcia i ograniczenia pozwoleń. Poruszono też instytucje pozwolenia zintegrowanego, w tym koniecznych opłat rejestracyjnych z nim związanych, jak i wymagań, jakie powinno spełniać. W dziale IV znajdują się także informacje dotyczące wydawania pozwoleń na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, obostrzenia związane z wnioskami o wydanie tych pozwoleń oraz terminy wykonalności pozwoleń wraz z cofnięciami lub ograniczeniami.

Dokonano również ustaleń związanych z krajowym rejestrem uwalniania i transferu zanieczyszczeń, gdzie zamieszczono informacje związane z tworzeniem i przekazywaniem sprawozdań i raportów oraz karami pieniężnymi za niewypełnienie niniejszego obowiązku sprawozdawczego.

Ostatecznie uregulowano kwestie związane z przeglądami ekologicznymi dotyczące wydawania decyzji zobowiązującej do sporządzania i przedłożenia przeglądu ekologicznego, opisując zarazem jaki jest zakres niniejszego przeglądu, oraz dodatkowe wymagania, jakie powinien spełniać przegląd ekologiczny dla poszczególnych rodzajów instalacji.

Tytuł IV

Poważne Awarie

W tytule czwartym określono instrumenty prawne mające za zadanie przeciwdziałanie poważnym awariom przemysłowym. Ustawodawca wskazał, przez co dokładnie rozumie ochronę środowiska przed poważną awarią, poprzez przytoczenie takich zjawisk jak np. efekt domina. Kompleksowo opisano obowiązki prowadzącego zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia awarii przemysłowej, ale także programy zapobiegania awariom czy systemy zarządzania bezpieczeństwem oraz wiele innych. Przytoczono także obowiązki organów administracji związane z awarią przemysłową, w tym obowiązek opiniowania programu zapobiegania awariom lub jego zmiany, czy postępowanie w sprawie sporządzenia zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego. Finalnie odniesiono się do kwestii współpracy międzynarodowej w zakresie poważnych awarii, gdzie zwięźle odnotowano obowiązki w zakresie informowania na temat środków bezpieczeństwa czy postępowania w związku z wystąpieniem awarii przemysłowej poza terytorium Polski.

Tytuł V

Środki Finansowo-Prawne

Tytuł piąty reguluje w szczególności przedmiotowy zakres obowiązku ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska, administracyjne kary pieniężne, oraz zróżnicowane stawki podatków i innych danin publicznych służące celom ochrony środowiska. Porusza także kwestie opłaty emisyjnej. W dziale pierwszym wskazano m.in. za co ponoszona jest opłata, określono też wysokość niniejszych opłat i kar. Wyjaśniono, czym jest opłata podwyższona oraz które podmioty są zobowiązane do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska w zakresie eksploatacji oraz odpadów. W dziale drugim przytoczono sposoby ustalania przedmiotowych opłat, precyzyjnie wymieniono szczegółowe stawki, w tym specjalne odstępstwa od ogólnych reguł jak np. pomniejszenie wysokości opłaty w przypadku zwrotu nadmiarowo wydanych uprawnień do emisji. Wskazano również terminy wnoszenia opłat, oraz zwolnienia z obowiązku płatności. W dalszych rozdziałach dokładnie opisano instytucje – wyżej wspomnianej – opłaty podwyższonej, jaka jest jej wysokość oraz za co obowiązuje. W kolejnym dziale legislator dokonał eksplikacji administracyjnych kar pieniężnych. Została podniesiona właściwość organów do nakładania ów kar, ale także forma i podstawy ich wymierzenia. Określono precyzyjnie, jak wysoka kara ma zostać nałożona na podmiot dopuszczający się przekroczenia dopuszczalnych prawem norm. Wprowadzono przepisy szczególne dotyczące możliwości nakładania kar w wyjątkowych okolicznościach. Wyróżniono szereg regulacji zezwalających właściwym organom na odraczanie, zmniejszanie oraz umarzanie podwyższonych opłat za korzystanie ze środowiska oraz administracyjnych kar pieniężnych. Wskazano, w jakich okolicznościach podmiot może ubiegać się o taką ulgę, oraz co dokładnie musi zawierać wniosek, by organ był zobligowany do wydania decyzji w przedmiotowej sprawie. W ostatnim dziale uregulowano kwestie związane z szeroko rozumianą opłatą emisyjną. Przytoczono, co jest przedmiotem takiej opłaty, jakie podmioty podlegają obowiązkowi zapłaty, jakie są stawki opłaty emisyjnej oraz które organy są właściwe w niniejszych sprawach.

Tytuł VI

Odpowiedzialność w Ochronie Środowiska

Legislator w tytule szóstym dokonał rozstrzygnięć normatywnych w zakresie odpowiedzialności cywilnej, karnej i administracyjnej związanej z ochroną środowiska. W pierwszym dziale unormowano przede wszystkim zakres roszczeń przysługujących poszkodowanemu w związku z bezprawnym oddziaływaniem na środowisko, w tym roszczenie organizacji ekologicznej o zaprzestanie reklamy lub innego rodzaju promocji. Poruszono kwestie odpowiedzialności cywilnoprawnej za szkodę wyrządzoną przez zakład o zwiększonym lub dużym ryzyku. W następnym dziale ustawodawca wprowadził przepisy przewidujące odpowiedzialność karną za nieprzestrzeganie obostrzeń związanych z ochroną środowiska. Chodzić tu będzie w szczególności o nieprzestrzeganie ograniczeń, nakazów lub zakazów związanych z emisją do wody, ziemi lub powietrza zbyt wysokiego poziomu odpadów, substancji szkodzących, hałasu czy oddziaływania elektromagnetycznego oraz nie wykonywania i przetrzymywania przewidzianych prawem badań, ale także za prowadzenie remediacji niezgodnie z ustalonym planem, naruszenie zakazu wprowadzania do obrotu lub ponownego wykorzystania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska, naruszenie obowiązków informacyjnych w zakresie wykorzystania substancji stwarzających szczególne zagrożenie, po naruszenie zakazu wprowadzania do obrotu produktów niespełniających wymagań, czy brak przedłożenia wyników pomiarów mających szczególne znaczenie dla systematycznej obserwacji zmian stanu środowiska i wiele innych. W dziale trzecim natomiast dokonano rozstrzygnięć normatywnych w zakresie odpowiedzialności administracyjnej. Przede wszystkim chodzić tu będzie o nakładanie w drodze decyzji administracyjnej na podmioty oddziałujące negatywnie na otoczenie licznych ograniczeń, nakazów bądź zakazów mających na celu zmniejszenie tego oddziaływania. Mowa tu np. o decyzjach wstrzymujących działalność powodującą pogorszenie stanu środowiska w znacznych rozmiarach lub zagrażającą życiu lub zdrowiu ludzi, czy decyzjach wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wstrzymujących użytkowanie instalacji lub urządzenia przez osobę fizyczną, ale także decyzjach zakazujących produkcji, sprowadzania z zagranicy lub wprowadzania do obrotu produktów niespełniających wymagań ochrony środowiska. Warto wspomnieć, iż w niniejszym dziale została m.in. przewidziana możliwość wyrażenia zgody na podjęcie wstrzymanej działalności lub użytkowania po stwierdzeniu, że ustały przyczyny wstrzymania działalności lub użytkowania.

Tytuł VII

Organy administracji oraz instytucje ochrony środowiska

W zgodzie z tym, co sugeruje nazwa tytułu, w niniejszym tytule wymieniono głównie organy administracji do spraw ochrony środowiska oraz wnikliwie opisano instytucje ochrony środowiska. Dział pierwszy zawiera listę organów ochrony środowiska wraz z organami inspekcji ochrony środowiska. Uregulowano kwestie właściwości rzeczowej oraz miejscowej tych organów, jak i które organy są w mocy do sprawowania kontroli przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska. W drugim dziale natomiast bardzo obszernie opisano instytucje ochrony środowiska. Przeglądając niniejsze unormowania można znaleźć zasady funkcjonowania Państwowej Rady Ochrony Środowisk, ale głównie przedstawione zostały informacje związane z finansowaniem ochrony środowiska i gospodarki wodnej na którą składają się m.in. cele działania funduszów ochrony środowiska oraz zakres wykonywanych działań, Organy Narodowego Funduszu, źródła przychodów funduszów ochrony środowiska, ale także gromadzenie, podział i przepływ środków między organami. Znajdują się tu również przepisy dotyczące zadań gmin i powiatów w zakresie finansowania ochrony środowiska i gospodarki wodnej, jak i formy finansowania środków funduszy, formy działania i warunki udzielania dofinansowania. Ostatecznie w rozdziale piątym niniejszego działu zawarte zostały uregulowania dotyczące spółki akcyjnej Polskie Domy Drewniane S.A.

Jeżeli możemy pomóc w tym temacie prosimy o kontakt kancelaria@staniekandpartners.com

Interesujące? Podziel się!

X (Twitter) Facebook LinkedIn