Dnia 1 lipca 2021 roku weszły w życie przepisy wprowadzające do Kodeksu Spółek Handlowych nowy typ spółki kapitałowej – prostą spółkę akcyjną (P.S.A.).
Zgodnie z założeniami ma ona być odpowiedzią na potrzeby innowacyjnego biznesu jako spółka bardzo elastyczna w prowadzeniu. Cel ten ma zapewnić w szczególności:
– brak barier finansowych przy jej zakładaniu (minimalny kapitał akcyjny = 1 zł)
– możliwość objęcia akcji w zamian za świadczenie pracy lub usług;
– podejmowanie uchwał akcjonariuszy nie tylko na walnym zgromadzeniu, ale także za pomocą e-maila czy internetowych komunikatorów;
– przyspieszona likwidacja (przejęcie majątku przez oznaczonego akcjonariusza za zgodą sądu).
Jednakże, podejmując decyzję o prowadzeniu działalności gospodarczej zawsze trzeba patrzeć również na kwestię kosztów jej prowadzenia. Truizmem jest stwierdzenie, że istotny wpływ na ich wysokość mają w szczególności podatki oraz inne należności na rzecz państwa i jego instytucji (m.in. składki na ubezpieczenia).
Jak to wygląda w przypadku P.S.A.? W tym tekście postaramy się odpowiedzieć na to pytanie. Jest on podsumowaniem aktualnego stanu prawnego w zakresie obciążeń publicznoprawnych prowadzenia działalności w formie prostej spółki akcyjnej.
1. Zakładanie Spółki / Emisja Akcji
Pierwsza dobra wiadomość – zawarcie umowy Prostej Spółki Akcyjnej nie jest opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Takie stanowisko prezentują organy podatkowe, powołujące się na unijną regułę stand still, która nie pozwala na opodatkowanie umowy prostej spółki akcyjnej podatkiem PCC z uwagi na fakt, że P.S.A. nie istniała w porządku prawnym sprzed 1 czerwca 2006 roku. Co więcej, z tego samego powodu emisja nowych akcji nie może być objęta PCC.
Interpretacja indywidualna z dnia 19 lutego 2020 roku (znak: 0111-KDIB2-2.4014.306.2019.1.MM).
Niezależnie od powyższego warto zauważyć, że ustawa o PCC posługuje się (w dalszym ciągu!) „starą” definicją spółki kapitałowej, która nie wymienia prostej spółki akcyjnej, co jest kolejnym argumentem na rzecz nieobejmowania zawarcia umowy P.S.A. ww. podatkiem.
2. Opodatkowanie dochodów
P.S.A. jest podatnikiem CIT (podobnie jak pozostałe spółki kapitałowe) i jej dochody są opodatkowane według standardowych reguł tj. według stawki 19% (stawka „podstawowa”) oraz 9% (tzw. „mały CIT”) jeżeli jej przychody nie przekroczą w danym roku podatkowym kwoty odpowiadającej równowartości 2 mln euro.
3. IP-BOX / Ulga B+R / tzw. „Estoński” CIT
Ponieważ P.S.A. jest spółką „skrojoną” na potrzeby nowoczesnych start-upów technologicznych, warto zainteresować się możliwością zastosowania dwóch preferencji podatkowych, które pozwalają na obniżenie opodatkowania dochodów uzyskiwanych przez spółkę:
– ulgi B+R (podwójne odliczenie wydatków poniesionych na działalność badawczo-rozwojową);
– IP-BOX (5% opodatkowanie dochodów uzyskiwanych z tzw. kwalifikowanych praw własności intelektualnej – np. patenty czy licencje na wykorzystywanie oprogramowania).
Obie te ulgi mogą być z powodzeniem stosowane przez proste spółki akcyjne – przepisy nie przewidują w tym zakresie żadnych szczególnych ograniczeń.
Zła wiadomość jest taka, że prosta spółka akcyjna nie może skorzystać z tzw. „Estońskiego” CIT-u (tj. opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych) – preferencja ta jest dostępna wyłącznie dla spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek akcyjnych. Wymóg prowadzenia działalności w tej formie przez podatników chcących skorzystać z tzw. „Estońskiego” CIT-u wynika wprost z przepisów ustawy o CIT (art. 28j ust. 1 pkt 4).
4. Opodatkowanie akcjonariuszy
Zasadą jest, że akcjonariusz czerpie zysk z uczestnictwa w spółce w postaci wypłacanej mu dywidendy. Jeśli chodzi o jej opodatkowanie, to sytuacja jest taka sama jak w spółce akcyjnej:
– podatnicy PIT (osoby fizyczne) płacą 19% PIT (tzw. „podatek Belki”);
– podatnicy CIT (np. spółki z o.o.) płacą 19% CIT nawet wówczas, gdy posiadają status tzw. „małego podatnika CIT”
Podatnicy CIT mogą jednakże skorzystać ze zwolnienia dywidendowego, pod warunkiem posiadania co najmniej 10% akcji przez minimum 2 lata. Oprócz tego sam beneficjent dywidendy musi mieć rezydencję podatkową w Polsce lub którymś z państw członkowskich UE / EOG.
5. Wniesienie wkładu niepieniężnego
Tutaj wszystko jest uzależnione od tego, co jest przedmiotem wkładu. W przypadku wniesienia do Prostej Spółki Akcyjnej rzeczy oraz praw zbywalnych w zamian za jej akcje, akcjonariusz uzyska przychód podlegający opodatkowaniu. Inaczej ma się rzecz w przypadku, gdy wkładek akcjonariusza do spółki będzie świadczenie przez niego pracy lub usług – wtedy nie dojdzie do powstania przychodu z tytułu wniesienia wkładu, co wprost wynika z ustawy o PIT.
6. Składki na ubezpieczenia (społeczne, zdrowotne)
Co do zasady, ani akcjonariusze, ani pozostałe osoby wchodzące w skład organów prostej spółki akcyjnej nie są objęci obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym, a co za tym idzie nie są zobowiązani do opłacania składek na ww. ubezpieczenia.
Od tej reguły jest jednak wyjątek – akcjonariusze, którzy wnieśli do spółki wkład w postaci świadczenia prac lub usług. Osoby te, traktowane są na gruncie „ustawy systemowej” jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność i podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu.
***
Podsumowując – P.S.A. nie jest „uprzywilejowana” podatkowo w porównaniu z innymi spółkami kapitałowymi – nie różni się wiele od spółki z ograniczonej odpowiedzialnością.
Wybór tej formy prowadzenia działalności gospodarczej może być więc podyktowany walorami biznesowymi innymi niż podatkowe, m.in. wspomnianą na wstępie elastycznością czy możliwością założenia spółki „za złotówkę”. Choć w przypadku wielkiego sukcesu (którego życzymy każdemu przedsiębiorcy) i chęci pozyskania dodatkowego kapitału na giełdzie, koniec końców P.S.A. trzeba będzie przekształcić w S.A. (akcje P.S.A. nie mogą być dopuszczane ani wprowadzane do obrotu zorganizowanego co wynika wprost z art. 30036 KSH).
***
Zakładanie działalności gospodarczych oraz wybór optymalnej formy jej prowadzenia z punktu widzenia założeń biznesowych, to jedna z naszych głównych specjalizacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani tą formą prowadzenia działalności gospodarczej lub zastanawiają się nad tym, czy będzie ona pasować do Państwa profilu działalności zapraszamy do kontaktu. Nasi eksperci są do Państwa dyspozycji.
