Q: Kogo mogą zainteresować nowe przepisy?
A: Wszystkich, którzy zarządzają biznesami, w których mamy mocno powiązane ze sobą spółki. Nowe przepisy wprowadzają pojęcie grupy spółek,
czyli konstrukcji składającej się ze spółki dominującej oraz „wianuszka” spółek zależnych, które realizują wspólny interes biznesowy. Tego typu konstrukcje
już teraz funkcjonują w praktyce biznesowej. Teraz jedynie dostaną kilka dodatkowych narzędzi do tego, aby móc realizować wspólny interes gospodarczy.
Q: Jakie mamy obecnie regulacje dotyczące grup spółek?
A: Obecnie mamy dosłownie kilka przepisów w KSH regulujących relacje, pomiędzy spółką dominującą oraz spółkami zależnymi. Są to:
- 6 KSH – obowiązek zawiadomienia spółki zależnej przez spółkę dominującą o stosunku dominacji, a w razie jego niespełnienia: brak możliwości wykonywania prawa głosu z udziałów / akcji reprezentujących więcej niż 33% kapitału zakładowego spółki zależnej;
- 7 KSH – obowiązek złożenia do sądu rejestrowego umowy między spółką zależną i dominującą, jeżeli przewiduje zarządzanie spółką zależną
lub przekazywanie zysku;
- 15 KSH – obowiązek posiadania zgody wspólników / akcjonariuszy spółki dominującej, na zawarcie niektórych umów przez spółkę zależną z członkiem zarządu, prokurentem lub likwidatorem spółki dominującej.
Q: Kiedy spółka jest dominująca?
A: Przede wszystkim, dotyczy to sytuacji, gdy spółka ma większość udziałów / akcji spółki. Ale ma to miejsce też m.in. wtedy, gdy członkowie jej zarządu stanowią ponad połowę członków zarządu spółki zależnej. Wszystkie przypadki są opisane w art. 4 § 1 pkt 4 KSH.
Q: Jak utworzyć grupę spółek?
A: Wystarczy nam do tego jedna spółka dominująca (niezależnie od formy prawnej) oraz co najmniej jedna zależna spółka kapitałowa (np. z ograniczoną odpowiedzialnością, ale też spółka akcyjna i prosta spółka akcyjna), która podejmie uchwałę o utworzeniu grupy spółek. Oprócz tego obecność w grupie spółek należy ujawnić w rejestrze przedsiębiorców KRS.
Q: Jak „opuścić” grupę spółek?
A: W ten sam sposób, w jaki została utworzona – czyli poprzez uchwałę spółki zależnej. Obecność w grupie spółek może też zakończyć się w drodze oświadczenia spółki dominującej.
Q: Akcje mojej spółki są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Czy może stać się spółką zależną? Obawiam się, że jej notowania mogłyby wówczas spaść.
A: Nie, nie może – wynika to wprost z nowych przepisów. Natomiast nic nie stoi na przeszkodzie, żeby taka spółka była spółką dominującą.
Q: Jakie konsekwencje wiążą się z obecnością w grupie spółek?
A: Przede wszystkim, trzeba liczyć się z możliwością otrzymania „wiążącego polecenia”, a także z większym stopniem kontroli spółki zależnej przez spółkę dominującą.
Q: Czym jest „wiążące polecenie”?
A: W pewnym sensie, jest to „rozkaz” spółki dominującej, który posiada następujące elementy:
- oczekiwane zachowanie;
- interes grupy spółek;
- spodziewane korzyści lub szkody spółki zależnej;
- sposób i termin naprawienia szkody, którą poniesie spółka zależna w związku z wykonaniem wiążącego polecenia.
Dlaczego nazywamy to „rozkazem”? Bo istnieje niewiele podstaw do odmowy jego wykonania. Jeżeli umowa nie mówi nic innego, spółka zależna może odmówić wykonania wiążącego polecenia, tylko jeżeli:
- wykonanie doprowadzi do niewypłacalności albo zagrożenia niewypłacalnością;
- istnieje uzasadniona obawa, że wykonanie polecania będzie sprzeczne z interesem spółki oraz wyrządzi szkodę, która nie będzie naprawiona w ciągu dwóch lat przez spółkę dominującą lub inną spółkę zależną (na tę okoliczność nie mogą powoływać się spółki jednoosobowe, czyli takie, gdzie 100% udziałów lub akcji ma tylko jedna osoba).
Q: Jak wygląda kontrola spółki zależnej przez spółkę dominującą?
A: Spółka dominująca ma prawo do przeglądania ksiąg i dokumentów spółki zależnej, a spółka zależna nie ma prawa odmówić. Jeżeli odmówi, to spółka dominująca będzie miała prawo zwrócić się z wnioskiem do sadu rejestrowego o zobowiązanie spółki zależnej do udostępnienia informacji lub dokumentów. Dodatkowo rada nadzorcza spółki dominującej, ma sprawować stały nadzór nad realizacją interesu grupy spółek.
Q: Nie podoba mi się, że moja spółka stała się spółką zależną. Jakie mam możliwości?
A: Istnieje możliwość zażądania wykupu akcji lub udziałów przez spółkę dominującą, pod warunkiem, że:
- posiadasz maksymalnie 10% udziałów (akcji);
- spółka dominująca ma co najmniej 90% udziałów
Jest więc to mechanizm podobny do reverse squeeze out z art. 418[1] KSH, tyle że może być też zastosowany przy innej spółce niż akcyjna. Oprócz tego zawsze pozostają „standardowe” opcje wyjścia ze spółki, takie jak zbycie udziałów (akcji) czy ich umorzenie.
Prawne regulacje związane ze stosunkami wewnętrznymi w spółkach kapitałowych to nierzadko wyzwanie dla przedsiębiorców. Zmiany w przepisach które
je regulują, to świetna okazja do tego, żeby dokonać przeglądu dokumentacji. Zastanawiasz się, czy aktualna umowa spółki w dalszym ciągu adekwatna
dla Twojego biznesu? A może masz wątpliwości co do ważności umów zawartych przez spółkę z członkami jej zarządu czy rady nadzorczej?
Z tymi i innymi problemami chętnie zmierzą się nasi doradcy, którzy czekają na wszystkie pytania z obszaru prawa spółek handlowych i przedstawią pełen zakres naszych usług. Zapraszamy do kontaktu na adres: kancelaria@staniekandpartners.com.
