Staniek&Partners – Law for Industry

STANIEK&PARTNERS
prawo podatkowe

Czym są ceny transferowe?

Aktualna definicja

Ceny transferowe, jako zagadnienie dotyczące opodatkowania dochodu, zostało szeroko uregulowane

w polskim systemie prawnym.

Ceny transferowe, jako zagadnienie dotyczące opodatkowania dochodu, zostało szeroko uregulowane w polskim systemie prawnym. Najistotniejsze przepisy znajdują się odpowiednio w Rozdziale 1a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: u.p.d.o.p.) oraz Rozdziale 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: u.p.d.o.f.) zatytułowanych Ceny transferowe. Ponadto w tym zakresie obowiązuje wiele aktów wykonawczych (rozporządzenia Ministra Finansów) odnoszących się do kwestii m.in.: dokumentacji cen transferowych, informacji o cenach transferowych czy oceny zgodności cen transferowych.

 Analizując ten problem nie należy zapomnieć o więżących aktach ponadnarodowych m.in. umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania (w większości tworzonych na podstawie Konwencji Modelowej OECD) oraz niewiążących prawnie aktach tj. Wytycznych OECD w sprawie cen transferowych dla przedsiębiorstw wielonarodowych i administracji podatkowych oraz Wytycznych aktualizujących czy uzupełniających ten dokument.

Definicja cen transferowych

Definicja cen transferowych daleka jest od potocznego rozumienia wyrażenia „cena” i ma charakter legalny (odpowiednio: art. 11a ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p. oraz 23m ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f.):

"(...)[jest to] rezultat finansowy warunków ustalonych lub narzuconych w wyniku istniejących powiązań, w tym cenę, wynagrodzenie, wynik finansowy lub wskaźnik finansowy(...)"

Pojęcie to skonstruowano więc w oparciu o kilka elementów, z czego najważniejszym i wymagającym dalszego wyjaśnienia jest element istniejących (między podmiotami) powiązań.

Określenie takich powiązań następuje poprzez odwołanie do definicji legalnych (art. 11a ust. 1 pkt 5 u.p.d.o.p. oraz ar. 23m ust. 1 pkt 5 u.p.d.o.f.). Powiązania więc uznane zostały przez polskiego ustawodawcę za relacje występujące pomiędzy podmiotami powiązanymi:

  • polegające na wywieraniu znaczącego wpływu:
    • gdy jeden podmiot wywiera wpływ na co najmniej jeden inny podmiot,
    • gdy na podmioty wpływ wywiera ten sam inny podmiot lub: małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot;
  • występujące między spółką niemającą osobowości prawnej i jej wspólnikami,
  • istniejące między podatnikiem i jego zagranicznym zakładem.

Prawo polskie wyróżnia więc wiele form powiązań. Podstawowym kryterium podziału jest podział na powiązania kapitałowe i niekapitałowe (np. osobowe, rodzinne, majątkowe, organizacyjne). W celu ustalenia powiązań kapitałowych między podmiotami ustawodawca wprowadził specjalne progi wynoszące aktualnie: 25% posiadanych bezpośrednio lub pośrednio udziałów w kapitale lub praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub udziałów/praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy (np. jednostki uczestnictwa, certyfikaty inwestycyjne).

Biorąc pod uwagę pomocniczo zapisy Konwencji Modelowej OECD powiązania między podmiotami można ująć generalnie jako: bezpośrednie lub pośrednie uczestnictwo w zarządzaniu, kontroli lub kapitale przedsiębiorstwa.

 Z problemem cen transferowych nieodłącznie związana jest zasada ceny rynkowej, stanowiąca już pewien standard stosowany przez kraje członkowskie OECD w celach fiskalnych. Pozwala ona na zapobieganie zjawisku jakim jest wykorzystywanie cen transferowych jako środka do przenoszenia dochodów pomiędzy podmiotami powiązanymi. Wyrażona ona została zarówno w aktach prawa polskiego, jak i w aktach ponadnarodowych:

 

Art. 11c ust. 1 u.p.d.o.p. oraz Art. 23o ust. 1 u.p.d.o.f. – zasada ceny rynkowej

Podmioty powiązane są obowiązane ustalać ceny transferowe na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.

Art. 9 ust. 1 Konwencji Modelowej OECD – the arm’s length principle (zasada długości ramienia)

Jeżeli między dwoma przedsiębiorstwami [powiązanymi], w zakresie ich stosunków handlowych i finansowych, zostaną umówione lub narzucone warunki, które różnią się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne przedsiębiorstwa, wówczas zyski, które osiągnęłoby jedno z przedsiębiorstw bez tych warunków, ale z powodu tych warunków ich nie osiągnęło, mogą być uznane za zyski tego przedsiębiorstwa i odpowiednio opodatkowane.

Jest to zasada podstawowa dla badania transakcji dokonywanych między podmiotami powiązanymi. W celu realizacji tej zasady m.in.:

  • w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (odpowiednio w Rozporządzeniu MF z tego samego dnia w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych) w § 2 pkt 3 uszczegółowione zostało, że wartość rynkowa jest to wartość, jaką ustaliłyby podmioty niepowiązane działające w porównywalnych okolicznościach;
  • a także ustanowiono dla organów podatkowych dodatkową kompetencję: możliwość oszacowania wysokości dochodu (straty) podatnika (służy to określeniu dochodu (straty) podatnika bez uwzględnienia warunków wynikających z powiązań) w razie uznania, że w wyniku istniejących między podmiotami powiązań ustalone bądź narzucone zostały warunki różniące się od warunków rynkowych i w konsekwencji tego podatnik wykazał niższy dochód (lub wyższą stratę).

rozwój pojęcia cen transferowych

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, prawne pojęcie cen transferowych jest wciąż dynamicznie rozwijającym się zagadnieniem. Obecnie obowiązujące w prawie polskim definicje nie tylko odpowiadają na międzynarodowe trendy inspirowane przez działalność OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju), ale mają też w jak najbardziej precyzyjny sposób wskazywać, w jakich przypadkach zastosowanie znajdą przepisy dotyczące cen transferowych. Jest to w szczególności istotne z perspektywy organów podatkowych, które w ostatnich latach coraz silniej angażowane są w przeciwdziałanie zjawisk optymalizacji podatkowej, narzucając tym samym na podatników trudne zadanie ciągłego obserwowania zmian w przestrzeni prawnej i dostosowywania do nich bieżących i planowanych działań biznesowych. Informacje dotyczące wsparcia, jakie oferujemy w zakresie cen transferowych znaleźć można na stronie Doradztwo Podatkowe.
Karolina Korzyb

JUNIOR ASSOCIATE

Jeżeli możemy pomóc w tym temacie prosimy o kontakt kancelaria@staniekandpartners.com

Doradztwo podatkowe

Interesujące? Podziel się!

Share on LinkedIn